Οι Αναδυόμενες-Συγκλίνουσες Τεχνολογίες (Emerging-Converging Technologies) της Εποχής μας και το Μέλλον τους: Επιστημονικές Τάσεις και Πραγματικότητες, Προεκτάσεις και Επιστημολογικά Ερωτήματα

Οι Αναδυόμενες-Συγκλίνουσες Τεχνολογίες, όπως η Νανοτεχνολογία (Nanotech), η Βιοτεχνολογία (Biotech), η Επιστήμη Υπολογιστών (Computer Science-Infotech) και η Γνωσιακή Επιστήμη-Γνωσιομηχανική (Cognitive Science-Cognotech) στοχεύουν στην ανάδυση νέων ρηξικέλευθων μελλοντικών τεχνολογιών που θα διαμορφώσουν το μέλλον της ανθρωπότητας, το μέλλον του ιδίου του ανθρωπίνου είδους αλλά και του πλανήτη. Οι αλλαγές που θα επιφέρουν αυτές οι επιταχυνόμενες καινοτομίες της NBIC (Nano-Bio-Info-Cogno) θα έχουν αντίκτυπο σε κάθε επιπεδο: Από το ατομικό επίπεδο (επίπεδο ατομικών επιδιώξεων και επιθυμιών) και το συλλογικό (στον άνθρωπο ως βιολογικό-φυλογενετικό ειδος) έως γεωπολιτικές αλλαγές (αλλαγές στις σχέσεις μεταξύ κρατών) και οικολογικές αλλαγές (αλλαγές στην ευρύτερη κλίμακα της βιόσφαιρας και ατμόσφαιρας του πλανήτη).

Αναδυόμενες-Συγκλίνουσες Τεχνολογίες (Emerging-Converging Technologies) είναι οι καινοτόμες τεχνολογίες που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης (αναδυόμενες) και χαρακτηρίζονται από τη δυναμική τους να αλλάξουν θεμελιώδεις πτυχές της επιστήμης, της βιομηχανίας και της κοινωνίας. Η έννοια της σύγκλισης αναφέρεται στη συνέργεια μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών και τεχνολογικών πεδίων, η οποία οδηγεί στη δημιουργία νέων και πρωτοποριακών εφαρμογών.

Βασικά χαρακτηριστικά:

Καινοτομία και Πρωτοπορία:
- Αναφέρονται σε τεχνολογίες αιχμής, που συχνά δεν έχουν ωριμάσει πλήρως.
- Παραδείγματα: Κβαντικοί Υπολογιστές, Νανοτεχνολογία, Βιοτεχνολογία.
Σύγκλιση Διεπιστημονικών Τομέων:
- Συνδυάζουν διαφορετικούς κλάδους, όπως Επιστήμη Υπολογιστών, Βιολογία, Ρομποτική και Υλικά Υψηλής Τεχνολογίας (Επιστήμη και Μηχανική Υλικών-Χημική Μηχανική).
- Παράδειγμα: Η σύγκλιση Νανοτεχνολογίας και Ιατρικής για την ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών (Νανοϊατρική).
Δυνητικός Μετασχηματισμός:
- Επηρεάζουν διάφορους τομείς, από την υγεία και την εκπαίδευση έως την ενέργεια και τη βιωσιμότητα.
- Συνεισφέρουν σε ριζικές αλλαγές στην κοινωνία, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή η τεχνητή νοημοσύνη.

Παραδείγματα Αναδυόμενων-Συγκλινουσών Τεχνολογιών:

Νανοϊατρική: Η ενσωμάτωση Νανοτεχνολογίας στη Βιολογία και την Ιατρική για τη θεραπεία ασθενειών.
Τεχνητή Νοημοσύνη (AI): Η σύγκλιση Αλγορίθμων, Μεγάλων Δεδομένων και Υπολογιστικής Ισχύος.
Υπολογιστική Βιολογία: Η ενσωμάτωση των Βιοεπιστημών και της Επιστήμης Υπολογιστών για την κατανόηση και τροποποίηση γονιδίων.

Γενικώς, οι Αναδυόμενες-Συγκλίνουσες Τεχνολογίες διαμορφώνουν το μέλλον, καθορίζοντας νέες οικονομικές, επιστημονικές και κοινωνικές προοπτικές. Παρόλα αυτά, εγείρουν και ηθικά, νομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, απαιτώντας προσεκτική παρακολούθηση και ρύθμιση.

Κυβερνητική και Επιστημολογικό Άλμα

Απο το μηχανικό ποντίκι του Claude Shannon στο βάτραχο* των Humberto Maturana και Francisco Varela, μεσολαβούν δυο Επιστημολογίες και μία Τοπολογία, δρόμος. Η μονοσήμαντη Επιστημολογία 1ης Τάξης, αντιπροσωπεύει τα μηχανικά artifacts, όπως το ποντίκι του Shannon, τον Ομοιοστάτη του William Ross Ashby και τις μηχανικές-ρομποτικές χελώνες Elmer και Elsie του William Grey Walter. Όμως, στις αρχές της δεκαετία του '60, ο Humberto Maturana και ο Francisco Varela προσέγγισαν το θέμα της Βιοκυβερνητικής με μια, ταυτόχρονα, βιολογική και φιλοσοφική σκοπιά. Εισήγαγαν την έννοια του γνωστού βιολογικού βάτραχου που συναντάμε στη φύση ώστε να περιγράψουν ένα ον εκ των έσω που δημιουργεί το δυναμικό του περιβάλλοντός του και με τη σειρά του, το περιβάλλον του, διαμορφώνει εξελικτικά και αναπτυξιακά το ον αυτό. Αντί για τη μονοσήμαντη μηχανική Επιστημολογία, οι Maturana και Varela εστιάστηκαν στην Αυτοποίηση, δηλαδή στο μηχανισμό του βατράχου, μέσα από τον οποίον δημιουργεί τον εαυτό του. Μια αυτο-παραγωγή της πραγματικότητας μέσω της διαδικασίας της Αυτο-Οργάνωσης. Έκτοτε, αναδύθηκε μια Πολυεπίπεδη Επιστημολογία 2ης Τάξης και ταυτόχρονα μια νέα Κυβερνητική Τοπολογία (Cybernetic Topology). Ωστόσο, θα ήταν χρήσιμο να συντελεστεί αυτή η μετάβαση, εάν με κάποιο τρόπο τη δεκαετία του '50, στα πλαίσια των Macy Conferences, είχαν καταφέρει οι Κυβερνητιστές να κατασκευάσουν μηχανικά ποντίκια και μηχανικές χελώνες που αυτοαναπαράγονταν; Η απάντηση είναι ''ΌΧΙ''. Αλλά φυσικά, ούτε το γνωστό SEEK Project του Αρχιτέκτονα Nicholas Negroponte (διεξήχθη το 1969-1970) μπόρεσε να υλοποιήσει το όραμα, τόσο του Norbert Wiener όσο και του Gordon Pask, για την επίτευξη μιας Αλληλοδραστικής Σύζευξης ανάμεσα στο ζώο και τη μηχανή, με στόχο τη γένεση μιας νέας Πολεοδομίας με Κυβερνητικούς Όρους και Αρχές (Cybernetical Circumstances and Principles). Και ο λόγος για τη μη-εκπλήρωση του παραπάνω αυτού σκοπού είναι ότι, ο βάτραχος, ως αυτοποιητικό σύστημα, παραμένει ως έχειν, κρατώντας τα μυστικά της εξέλιξης εντός του και συνεπώς, κρατώντας καλά κρυμμένη τη ''συνταγή'' της αυτο-διαμόρφωσής του. Εάν οι Κυβερνητιστές είχαν καταφέρει να αντιγράψουν το βάτραχο στα artifacts και στα ρομπότ, τότε ο σκοπός θα είχε ήδη επιτευχθεί και η προαναφερθείσα μετάβαση δεν θα χρειαζόταν να γίνει. Όμως, συνέβη το αντίθετο. Στο σημείο αυτό, είναι κάπως δόκιμη η ρήση του Jean Rostand, ''Οι θεωρίες περνούν, ο βάτραχος μένει''. Ναι, όντως, τα μοντέλα (όπως τα artifacts και τα robot) περνούν αλλά το έμβιο είναι ακόμα εκεί, ως εξελικτικό μοντέλο, μη τεχνητά αναπαράξιμο, ex nihilo, μέχρι στιγμής.

Συνεπώς, τι άλλο θα χρειαστούμε για ένα επόμενο Επιστημολογικό Άλμα;

*Σαύρες, βάτραχοι και σαλαμάνδρες ήταν τα πιο διαδεδομένα πειραματόζωα πριν τη συστηματική εκτροφή των τρωκτικών για εργαστηριακούς σκοπούς. Ταυτόχρονα δε, τα αισθητηριακά, μυϊκά, κυκλοφορικά και νευρικά συστήματα των ερπετών και τωναμφιβίων, ήταν καλά μελετημένα πολλές δεκαετίες πριν το '40, το '50 και το '60, πριν τα τρωκτικά γίνουν το ''very model'' για μια μεγάλη γκάμα πειραμάτων στις Βιοϊατρικές και Κοινωνικές Επιστήμες. Στην περίπτωση της μελέτης της Βιοκυβερνητικής, ο Maturana ξεκινά το άρθρο του με τη φράση ''Όλα ξεκίνησαν με έναν βάτραχο'' . Σε ένα κλασσικό άρθρο με τίτλο "What the Frog's Eye Tells the Frog's Brain", περιγράφεται το πως οι κεντρικοί πρωταγωνιστές στην ομάδα των Macy Conferences, συμπεριλαμβανομένων των Warren McCulloch, Walter Pitts, Claude Shannon και Jerry Lettvin, έκαναν πρωτοποριακή εργασία πάνω στο οπτικό σύστημα του βατράχου. Το πως έδειξαν, με μεγάλη κομψότητα, ότι το οπτικό σύστημα του βατράχου δεν αντιπροσωπεύει τόσο την πραγματικότητα, απ'όσο την κατασκευή της. Εξού και ο Ριζοσπαστικός Κονστρουκτιβισμός (Οικοδομισμός) που ανεδύθη έπειτα από τις νευροβιολογικές μελέτες αυτές. Και ασφαλώς, αυτό που ισχύει για τους βατράχους πρέπει να ισχύει και για τους ανθρώπους, διότι δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι, το ανθρώπινο νευρικό σύστημα είναι μοναδικά κατασκευασμένο για να δείχνει στον κόσμο όπως είναι "πραγματικά". Οι Βιοκυβερνητιστές των Macy, δεν ενδιαφέρθηκαν όλοι να επιδιώξουν τις δυνητικά ριζοσπαστικές επιστημολογικές επιπτώσεις τέτοιου είδους εργασιών. Ο Warren McCulloch, για παράδειγμα, παρέμεινε προσηλωμένος στη Ρεαλιστική Επιστημολογία, ορίζοντας την Κυβερνητική ως ''Πειραματική Επιστημολογία''. Ωστόσο, ο νεαρός Νευροφυσιολόγος από τη Χιλή, Humberto Maturana, που ανήκε επίσης στην ομάδα των Macy, χρησιμοποίησε μια περισσότερο κονστρουκτιβιστική οπτική ως εφαλτήριο για την εξερεύνηση του αγνώστου: Τη Φύση της Πραγματικότητας. Έτσι, ανεπτύχθη μια Πολυεπίπεδη Επιστημολογία.

ΕΙΚΟΝΑ: Το SEEK Project του Αρχιτέκτονα Nicholas Negroponte (διεξήχθη το 1969-1970)

Σμίκρυνση και Πολυπλοκότητα: Το πρακτικό νόημα της Νανοτεχνολογίας και των Νανοεπιστημών

Τι κοινό έχουν η ανάπτυξη των κυττάρων και των οργανισμών με την λειτουργία μιας πόλης ή μιας κοινωνίας; Η απάντηση είναι η Πολυπλοκότητα (Complexity). Η πολυπλοκότητα, υπό διάφορες παραλλαγές, είναι παρούσα παντού στον κόσμο των νανομετρικών διαστάσεων. Η πολυπλοκότητα είναι μια έννοια που φέρνει στο προσκήνιο την μη-προβλεψιμότητα. Τα έμβια συστήματα χαρακτηρίζονται από ιεραρχική οργάνωση σε επίπεδο μορίων, κυττάρων, οργανισμών και πληθυσμών. Αυτά τα τέσσερα ιεραρχούμενα συστήματα, είναι αλληλεξαρτώμενα. Η πολυπλοκότητά τους, προκύπτει από τις απρόβλεπτες αναδυόμενες ιδιότητες που αυτά εμφανίζουν (ιδιότητες με προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω/bottom up). Οι λειτουργίες αυτές δεν παρέχουν μόνο στους οργανισμούς την ανθεκτικότητα και την ευρωστία που αυτοί χρειάζονται για να επιβιώσουν, αλλά δημιουργούν επίσης ευκαιρίες για εξελικτική προσαρμογή ανάλογα με τις εξωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες.

Συνεπώς, η έννοια των Αναδυόμενων Ιδιοτήτων (Emergent Properties) είναι συνυφασμένη με την πολυπλοκότητα στα έμβια συστήματα και κατ'επέκταση, στα μοριακά νανοσυστήματα (molecular nanosystems). Και οι δυο κατηγορίες συστημάτων, χαρακτηρίζονται από μηχανισμούς ανάδυσης (emergence) και από μη-προβλεψιμότητα. Για παράδειγμα, η πληθώρα των βρόχων αλληλεπίδρασης στα μοριακά συστήματα των κυττάρων, καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη μελέτη των έμβιων συστημάτων σε γονιδιακό επίπεδο (η Γενετική αποτυγχάνει και παραχωρεί τη θέση της στη Βιολογία των Συστημάτων).

Τέλος, η Πολυπλοκότητα είναι συνυφασμένη με τη Διεπιστημονικότητα (Interdisciplinarity). Όχι μόνο μας εισάγει στη Θεωρία των Γράφων, την Υπερμοριακή Σύνθεση, τη Μοντελοποίηση και Προσομοίωση και τη Θερμοδυναμική Συστημάτων που βρίσκονται μακριά από την ισορροπία, αλλά συγχρόνως μας εισάγει στη Θεωρία της Πληροφορίας και στις σύγχρονες προσεγγίσεις της Βιολογικής Κυβερνητικής (Biological Cybernetics). Αυτό το τοπίο διαμορφώνει την πλατφόρμα ανάπτυξης του -πολλά υποσχόμενου- πεδίου της Μοριακής Νανοτεχνολογίας (Molecular Nanotechnology).

Η Αυτοσυναρμολόγηση στην Τεχνολογία Υπομικρονικών Διαστάσεων και στη Νανοτεχνολογία

Για να αναφερθούμε σε Μεθόδους Αυτοσυναρμολόγησης (Self-Assembly Methods) στην κατασκευή υπομικρονικών διατάξεων και νανοδιατάξεων θα πρέπει, κάποιες φορές, να κάνουμε εννοιολογική και πραγματιστική διάκριση των μεθόδων που χρησιμοποιούνται, σε Μεθόδους Μορφοποίησης και Μεθόδους Σύνθεσης. Στις Μεθόδους Σύνθεσης, η κατασκευή υλοποιείται με τον συνδυασμό δομικών μονάδων (building blocks), για παράδειγμα ξεχωριστά άτομα κάποιου στοιχείου, προκειμένου να χτιστεί μια μεγαλύτερη δομή. Αυτή η προσέγγιση αναφέρεται ως τεχνική δόμησης Από Κάτω Προς τα Πάνω (Bottom-Up Approach). Παραδείγματα τέτοιων μεθόδων είναι η σύνθεση κρυσταλλικού πυριτίου κατά τη διεργασία της επίταξης (epitaxial process), η οποία μας θυμίζει ακριβώς το χτίσιμο ενός σπιτιού με τούβλα. Στις Μεθόδους Μορφοποίησης, η κατασκευή υλοποιείται με την κατεργασία ενός υλικού, για παράδειγμα ενός υποστρώματος πυριτίου, ώστε να δημιουργηθεί η επιθυμητή δομή. Αυτή η προσέγγιση αναφέρεται ως τεχνική δόμησης Από Πάνω Προς τα Κάτω (Top-Down Approach). Παραδείγματα αποτελούν οι Μέθοδοι Λιθογραφίας (Lithography), οι οποίες μας θυμίζουν ακριβώς τη δημιουργία ενός αγάλματος με τεχνικές γλυπτικής. Παρόμοια κατηγοριοποίηση χρησιμοποιείται με αυτούς τους όρους σε πολλές επιστήμες, όπως για παράδειγμα στην Ανάπτυξη Λογισμικού, σε Χρηματοοικονομικές Εφαρμογές ή στη Διοίκηση.

Στην περίπτωση της κατασκευής μικροσυστημάτων, η κατηγοριοποίηση αυτή εξαρτάται από το αφαιρετικό επίπεδο στο οποίο γίνεται η ανάλυση και από τον ορισμό του τελικού -προς κατασκευή- αντικειμένου. Για παράδειγμα, η κατασκευή ενός ολοκληρωμένου κυκλώματος (τα γνωστά IC's που εχουμε στα smartphones και τους υπολογιστές μας) με τις συμβατικές βιομηχανικές μεθόδους θεωρείται συνήθως διαδικασία Από Πάνω Προς τα Κάτω. Ωστόσο, κάποια από τα στάδια κατασκευής, όπως η Επίταξη Πυριτίου (Silicon Epitaxial Methods), είναι sui generis διαδικασίες σύνθεσης Από Κάτω Προς τα Πάνω. Επιπλέον, σε επίπεδο κυκλώματος, ένα τσιπ Μικροηλεκτρονικής είναι συνδυασμός πολλαπλών τρανζίστορ MOSFET (Metal-Oxide Semiconductor Field-Effect Transistor), τα οποία χρησιμοποιούνται ως δομικές μονάδες για τη σύνθεσή του. Συνεπώς, η προσέγγιση της κυκλωματικής σχεδίασης ανήκει στην κατηγορία Από Κάτω προς τα Πάνω. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη αυτόν τον συλλογισμό, για την υλοποίηση Μικροσυστημάτων, δομών Νανοτεχνολογίας ή επιμέρους τμημάτων τους, μπορούν να χρησιμοποιηθούν υβριδικοί-μικτοί μέθοδοι σύνθεσης, σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε μεγαλύτερες διαστάσεις.

Σε έναν πρώτο στοχασμό, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι, αυτό απαιτεί το χτίσιμο των δομών με τοποθέτηση των δομικών μονάδων, μία προς μία, στις επιθυμητές τους θέσεις. Στο υποθετικό αυτό σενάριο, η σύνθεση ενός νέου υλικού, για παράδειγμα μιας νέας κρυσταλλικής δομής, θα απαιτούσε τον χειρισμό ατόμων με νανο-ρομποτικούς βραχίονες, με τρόπο λειτουργίας επιλογής και τοποθέτησης (pick and place). Ωστόσο, η ιδέα της σύνθεσης μικροσυστημάτων, νανοδομών και τεχνητών νανοδομημένων υλικών δεν βασίζεται στην απευθείας εφαρμογή των μακροσκοπικών τεχνικών κατασκευής, αλλά κυρίως στην εκμετάλλευση φυσικών φαινομένων που κυριαρχούν στις μικρές διαστάσεις. Οι περισσότερες τεχνικές σύνθεσης που έχουν προταθεί βασίζονται στις ατομικές δυνάμεις, οι οποίες καθορίζουν τη συμπεριφορά σωμάτων με μέγεθος κάτω από 1 mm στον σχηματισμό διαμοριακών δεσμών διασύνδεσης, καθώς και σε κβαντικά φαινόμενα. Επομένως, οι τεχνικές αυτές έχουν σκοπό την εκμετάλλευση της τάσης της φύσης να δημιουργεί κανονικές, επαναλαμβανόμενες δομές με ευρεία συμμετρία, σε μικρές διαστάσεις (μικρο- και νανο-διαστάσεις). Μιλάμε λοιπόν για την τάση της Νανοτεχνολογίας που καλείται Βιομιμητική (Biomimetics or Biomimicry). Γι’ αυτό λοιπόν, οι τεχνικές αυτές ονομάζονται Τεχνικές Αυτο-Συναρμολόγησης (Self-Assembly Techniques). Συμπερασματικά, προκύπτει ο ακόλουθος ορισμός που δεσπόζει στη Νανοτεχνολογία: ''Τεχνικές Αυτοσυναρμολόγησης ονομάζονται οι τεχνικές που εκμεταλλεύονται την τάση της φύσης να δημιουργεί συμμετρικά μοτίβα, για την κατασκευή μιας επιθυμητής δομής. Συχνά η χρήση τους γίνεται ελεγχόμενα ή με καθοδήγηση, προκειμένου να επιτευχθούν τόσο η κατάλληλη θέση όσο και ο κατάλληλος προσανατολισμός, ή να δημιουργηθούν μη-φυσικές, ή αλλιώς τεχνητές νανοδομές (τεχνητά ''έξυπνα'' νανοδομημένα υλικά)''. Μέθοδοι που ανήκουν σε αυτήν την ευρεία κατηγορία συμπεριλαμβάνουν την αυτο-οργάνωση νανοσφαιρών, την εκμετάλλευση της επιφανειακής τάσης (surface tension) των υγρών, την ανάπτυξη εξωτικών κρυσταλλικών δομών (ολιγοδιάστατες ημιαγωγικές κβαντικές δομές) όπως νανοσωλήνων άνθρακα (carbon nanotubes) και γραφένιου (graphene), κβαντικών πηγαδιών (quantum wells), νανοσυρμάτων (nanowires) και κβαντικών κουκκίδων (quantum dots), και την ανάπτυξη κρυστάλλων υπό μηχανική τάση (strained crystals).

ΕΙΚΟΝΑ: Διάταξη Ηλεκτρονιακής Μικροσκοπίας (Scanning Tunneling Microscopy/SEM) σε Εργαστήριο Σύνθεσης, Ανάπτυξης και Χαρακτηρισμού Νανοδομων (κοινώς ειπείν ''Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας'')

Στο πολύ κοντινό μέλλον (έως και το 2040), θα έχουν πλέον βελτιωθεί οι τεχνικές Τρισδιάστατης Νανοεκτύπωσης και η Αρχιτεκτονική τύπου Σαρανταποδαρούσας στη Μικροσκοπία Σάρωσης Ακίδας (Millipede-type Architecture in Scanning Probe Microscopy) για τη δόμηση μιας εύρωστης και λειτουργικής Μοριακής Μηχανοσύνθεσης (Molecular Mechanosynthesis) και συνεπώς, μιας πλήρως εφαρμόσιμης μορφής Μοριακής Νανοτεχνολογίας (Molecular Nanotechnology) για την κατάκτηση της Από Κάτω Προς τα Επάνω Σύνθεσης (Bottom-Up Synthesis) Νανοδομών και Νανοσυστημάτων. Τοιουτοτρόπως, αναμένεται να αναπτυχθεί η Νανοτεχνολογία Τετάρτης Γενεάς (Fourth Generation Nanotechnology).

Συστημική Βιολογία ή Βιολογία Συστημάτων (Systems Biology)

Πολλές ερευνητικές προσπάθειες στη Συστημική Βιολογία εμπνέονται από την παρατήρηση ότι, πολλά διαφορετικά είδη έχουν κοινούς μοριακούς μηχανισμούς και συστημικές ιδιότητες. Αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα προγονικών σχέσεων, συγκλίνουσας εξέλιξης, συγκρίσιμων εξελικτικών περιορισμών γενικότερα της Εξελικτικής Δυναμικής. Αυτές οι κοινές αρχές δίνουν τη δυνατότητα πρόγνωσης αλλά και κατανόησης των θεμελιωδών κανόνων που διέπουν τα έμβια συστήματα, η οποία υπερβαίνει τα μεμονωμένα είδη. Ήδη βλέπουμε τα εντυπωσιακά αποτελέσματα από την ανάλυση των γονιδιωμάτων και των πρωτεϊνικών δομών που γίνονται με την αξιοποίηση της Υπολογιστικής και Δομικής Βιολογίας. Στις επιτυχίες της Συστημικής Βιολογίας θα πρέπει να ενταχθούν αρχές όπως, η Ανάλυση του Μεταβολικού Ελέγχου, η Θεωρία των Βιοχημικών Συστημάτων αλλά και πολλές άλλες μελέτες που ανέδειξαν τον έλεγχο της γονιδιακής έκφρασης και του μεταβολισμού, τις ιδιότητες αλληλεπίδρασης των μοριακών συστατικών, κλπ. Όλες οι αρχές αυτές οδηγούν σε αμετάβλητες σχέσεις ανάμεσα στις δομικές ιδιότητες και του ελέγχου ενός δικτύου που υπερβαίνουν τα μεμονωμένα είδη και, από την άποψη αυτή, μοιάζουν με τους νόμους της Φυσικής. Η ανάλυση της κατανομής των ροών στα μεταβολικά δίκτυα στο πλαίσιο της ''Μοντελοποίησης Βασισμένης σε Διατυπωμένους Περιορισμούς'' είναι ένα παράδειγμα του Θεωρητικού Υπόβαθρου που στηρίζει την ανάλυση γενικών ιδιοτήτων των μοριακών δικτύων. Φαίνεται ότι αυτή η πτυχή της Συστημικής Βιολογίας θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη γνώσεων και πληροφοριών σχετικά με τις αρχές που διέπουν, sui generis, τα έμβια συστήματα.

Οι μελέτες Συστημικής Βιολογίας Κυτταρικών Υποσυστημάτων, τα οποία δεν είναι σαφώς χαρακτηρισμένα, πολλές φορές παίρνουν τη μορφή προσέγγισης Top-Down (δηλ. κατιούσας διαδικασίας) στην προσπάθεια να προσδιοριστούν οι συσχετίσεις ανάμεσα στις διαφορετικές μεταβλητές του συστήματος. Συνεπώς, εν συνεχεία, οι ιδιότητες διατυπώνονται με τη μορφή εμπειρικών σχέσεων αναμεσά τους. Η προσέγγιση αυτή δεν μπορεί να οδηγήσει στην τυποποίηση της διαμόρφωσης των σχέσεων των μοριακών μηχανισμών και παρότι η έμφαση δίνεται στην Επαγωγική Επιστημονική Ανακάλυψη, σπάνια οδηγούν σε μοριακή γνώση. Οι μελέτες αυτές θα πρέπει να συσχετίζονται με τη Βιολογία Συστημάτων Bottom-Up (δηλ. ανιούσας διαδικασίας), η οποία βασίζεται σε περισσότερους κομβικούς μηχανισμούς. Όσον αφορά τη Συστημική Βιολογία Top-Down, ο στόχος δεν θα πρέπει να είναι απλώς να διατυπωθεί κατά πόσον ορισμένες μοριακές αλληλεπιδράσεις μπορεί να παίζουν έναν λειτουργικό ρόλο, αλλά θα πρέπει να δίνεται έμφαση στον πειραματικό προσδιορισμό των πραγματικών παραμέτρων αλληλεπίδρασης και στην ακριβή μοντελοποίηση που αυτός θα συνεπάγεται. Επίσης, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Bottom-Up Βιολογία Συστημάτων δεν μπορεί να ανεχτεί άγνωστους παράγοντες και θα πρέπει να συνδυαστεί με την αντίστοιχη Top-Down για να διασφαλίσει μια πληρότητα. Η Συστημική Βιολογία είναι μια επιστήμη που θα πρέπει να διατυπώσει τις γενικές αρχές της. Στο πλαίσιο αυτό, τα εικονικά κύτταρα που αναπτύσσονται In Silico (δηλ. σε υπολογιστικά περιβάλλοντα προσομοίωσης), δεν θα πρέπει να θεωρούνται στόχος, αλλά εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει στην ανακάλυψη τέτοιων γενικών αρχών.

Επιπλέον, η Συστημική Βιολογία δεν θα πρέπει να περιορίζεται στις αρχές των μεταβολικών δικτύων χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης, αλλά ούτε θα πρέπει να αντιμετωπίζει την Κυτταρική Βιολογία μόνο μέσα από τα Γονιδιακά Δίκτυα. Συνεπώς, είναι ανάγκη να αναζητηθούν οι αρχές που θα συσχετίζουν την κυτταρική οργάνωση σε όλες της τις διαστάσεις. Ο συνδυασμός συνεργιστικών εφαρμογών και η περαιτέρω ανάπτυξη ποσοτικοποιημένων πειραματισμών και μοντελοποίησης αλλά και η ανάπτυξη της θεωρίας θα φέρει τη Βιολογία στο επόμενο Επίπεδο Συστημάτων. Πλέον, υπάρχουν διαθέσιμες νέες τάσεις, στις οποίες περιλαμβάνεται η συνεισφορά της Συνθετικής Βιολογίας με τη δυνατότητα πειραματικής σύνθεσης των βιοχημικών μονοπατιών τα οποία θα προβλέπονται από τη Συστημική Βιολογία. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε φυσικά, την πολύτιμη συνεισφορά των Συγκλινουσών Τεχνολογιών (N.C.Q) όπως η Νανοτεχνολογία, η Γνωσιομηχανική (Cog.Eng., δηλαδή A.I.-Μηχανική Μάθηση, Bio-inspired Προσεγγίσεις, κλπ) και οι Κβαντικοί Υπολογιστές, οι οποίες αναμένεται να δώσουν μια ρηξικέλευθη, εκθετικού τύπου, επιτάχυνση στην έρευνα της Συστημικής Βιολογίας και γενικώς των Βιολογικών Επιστημών. Ωστόσο, επιστημολογικά, δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε κάποια -ουσιώδη- επόμενη ''Αλλαγή Παραδείγματος (Paradigm Shift)'' στη Βιολογία. Δεν είναι ούτε νωρίς αλλά ούτε και αργά για κάτι τέτοιο!

Μοντελοποίηση της Λειτουργίας των Κυττάρων και Βιοχημικά Δίκτυα στην Καρκινογένεση (αλλά και στη Γήρανση)

Τα κύτταρα και οι πολυκύτταροι οργανισμοί αποτελούν τις πλέον αξιοθαύμαστες μηχανές που υπάρχουν. Κάθε κύτταρο θα μπορούσε να εκληφθεί σαν μία συλλογή μορίων μεμβρανικά συνδεδεμένων μεταξύ τους, Ωστόσο, αυτά τα μόρια αλληλεπιδρούν το ένα με το άλλο με μια τεράστια ποικιλία ειδικών τρόπων σχηματίζοντας κυκλώματα που επιτρέπουν στο κύτταρο να έχει την αίσθηση και να επικοινωνεί με το περιβάλλον του, να παίρνει θρεπτικά στοιχεία, να τα χρησιμοποιεί, να αποβάλλει τα τοξικά στοιχεία, να ελέγχει τον πολλαπλασιασμό του και την ανάπτυξή του, να έχει την αίσθηση του χρόνου, και πάρα πολλές άλλες, ποικίλες λειτουργίες. Οι δραστηριότητες αυτών των κυκλωμάτων ξεπερνούν κατά πολύ το κύτταρο μέσα στο οποίο λειτουργούν. Τα κύτταρα χρησιμοποιούν τα κυκλώματα για να συντονιστούν μαζί με άλλα κύτταρα και να κατασκευάσουν πολυκυτταρικούς ιστούς, όργανα/συστήματα, όπως ο εγκέφαλος, αναπτύσσονται σε επίπεδο πολυλειτουργικών οργανισμών και ακόμη μπορούν να ελέγχουν τους οργανισμούς να διορθώνουν τις βλάβες τους και να καταστρέφουν παθογόνους παράγοντες για να αναφέρουμε μερικές από τις πραγματικά εντυπωσιακές λειτουργίες τους. Η προσέγγιση αυτών των λειτουργιών απαιτεί την, εν τω βάθει κατανόηση της μεγάλης ποικιλίας της αρχιτεκτονικής των διαφορετικών βιολογικών κυκλωμάτων, πώς από αυτά προκύπτουν μια σειρά από ειδικές κυτταρικές λειτουργίες και τι είναι ο σχεδιασμός των βιολογικών κυκλωμάτων.

Καταρχάς, για την ολιστική μελέτη ενός βιολογικού συστήματος, είναι σημαντικό να βρεθούν τα γονίδια και οι βιοχημικοί δρόμοι που παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να το επαναφέρουν σε ισορροπία μετά από μια διαταραχή. Η διαταραχή αυτή μπορεί να οφείλεται σε γονιδιακές ή βιοχημικές αλλαγές που προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες ή ακόμη που μπορούν να προκληθούν στοχευμένα στο πλαίσιο κάποιου πειράματος. Επί παραδείγματι, η μεταβολή στη φυσιολογική λειτουργία ενός κυττάρου ή ενός οργανισμού που προέρχεται από μια ασθένεια είναι μια τέτοια διαταραχή και η ανακάλυψη των γονιδίων ή βιοχημικών δικτύων που παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο να επαναφέρουν τις λειτουργίες στα φυσιολογικά επίπεδα βοηθά να γίνει κατανοητή η λειτουργία του συστήματος και κατά συνέπεια ο τρόπος αντιμετώπισης της διαταραχής. Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που συνδέεται με δυναμικές αλλαγές του γονιδιώματος και συνιστά ένα καλό παράδειγμα που δίνει τη δυνατότητα να γίνει κατανοητή η πολύπλοκη έννοια του βιολογικού δικτύου και οι τρόποι διαχείρισής του.

Οι έρευνες για την αντιμετώπιση του καρκίνου έχουν δώσει ένα πλήθος από πληροφορίες σχετικές με την ογκογένεση, όπως αυτές οι οποίες αφορούν τις μεταλλάξεις γονιδίων που αλλάζουν τη λειτουργικότητά τους. Τα καρκινικά κύτταρα εμφανίζουν προβλήματα στη ρύθμιση των κεντρικών βιολογικών κυκλωμάτων, του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της ομοιόστασης. Υπάρχουν περισσότερα από 100 είδη καρκίνου και αυτή η πολυπλοκότητα αναδεικνύει μερικά σημαντικά ερωτήματα, όπως:

1) Πόσα ρυθμιστικά βιολογικά κυκλώματα πρέπει να διαταραχθούν για να γίνει ένα κύτταρο καρκινικό;

2) Είναι τα ίδια κυκλώματα αυτά που συμμετέχουν στην ανομοιομορφία των όγκων που εμφανίζονται στο ανθρώπινο σώμα;

3) Ποια από αυτά τα κυκλώματα λειτουργούν αυτόνομα και ποια συνδέονται με σήματα που λαμβάνουν τα κύτταρα από το περιβάλλον τους στους διάφορους ιστούς;

4) Μπορεί ένας μεγάλος αριθμός από γονίδια που συνδέονται με καρκίνο να επηρεάζει τη λειτουργία των μικρών κυκλωμάτων;

Οι μελέτες έχουν οδηγήσει σε 6 μεγάλους και κεντρικούς κυτταρικούς μηχανισμούς,οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τις αλλαγές της φυσιολογίας του κυττάρου και της εμφάνισης του καρκίνου:

1) Η αυτάρκεια σε σήματα ανάπτυξης.

2) Η αδυναμία ανταπόκρισης σε σήματα αναστολής της ανάπτυξης.

3) Η μη-λειτουργία του μηχανισμού προγραμματισμένου θανάτου κυττάρων (δηλ. της κυτταρικής απόπτωσης).

4) Η απεριόριστη δυνατότητα αντιγραφής της γενετικής πληροφορίας.

5) Η παρατεταμένη αγγειογένεση.

6) Οι μηχανισμοί διείσδυσης και μετάστασης ιστών.

Η ανάλυση των παραπάνω 6 αυτών μηχανισμών και των αντίστοιχων σηματοδοτικών μονοπατιών, οδηγεί στη δημιουργία ψηφιακών δυναμικών χαρτών μοντελοποίησης των κυτταρικών μηχανισμών. Με βάση αυτού του τύπου τις ψηφιακές κινητικές-δυναμικές απεικονίσεις μοντελοποίησης, είναι πλέον δυνατόν να χρησιμοποιηθούν μαθηματικές προσεγγίσεις και μοντέλα που θα συνεισφέρουν στο να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο συνεργάζονται τα διάφορα εξειδικευμένα γονίδια, ρυθμιστικά μόρια (μεταγραφικοί παράγοντες), μόρια που οργανώνουν τους μοριακούς ''καταρράκτες'' ενδοκυτταρικής σηματοδότησης και συμμετέχουν σε αυτούς αλλά και ο ρυθμός και η ποσοτική συσχέτιση των διαφόρων παραγόντων που παίζουν ρόλο στην εξέλιξη του φαινομένου της καρκινογένεσης. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να εργαστούμε και με τη μελέτη της αντίστροφης αυτής βιοκυβερνητικής διαδικασίας: Της γήρανσης και του χρονοεξαρτώμενου εγγενούς ιστικού εκφυλισμού. Συνεπώς, εδώ τίθεται το ζήτημα της γεφύρωσης του χάσματος ''3 Βιολογιών'' (δηλ. τομέων της Βιολογίας): Της Συστημικής Βιολογίας (Systems Biology), της Δομικής Βιολογίας (Structural Biology) και της Συνθετικής Βιολογίας (Synthetic Biology).

Οι πληροφορίες που θα προκύψουν από την πειραματική έρευνα των 3 παραπάνω αλληλοεπικαλυπτόμενων τομέων της Βιολογίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε να κατευθύνουν τον θεραπευτικό σχεδιασμό του αναπρογραμματισμού των εμπλεκόμενων δικτύων που οδηγεί στη δημιουργία του συγκεκριμένου φαινοτύπου, το οποίο στο παράδειγμά μας έχει να κάνει με την εμφάνιση του καρκίνου. Τοιουτοτρόπως θα προκύψουν μελλοντικές στρατηγικές θεραπείας του καρκίνου, με σκοπό την εξαφάνισή του από το επίκεντρο ως επικίνδυνη και θανατηφόρος ασθένεια. Και φυσικά, το ίδιο θα ισχύει και για τη γήρανση.

Τεχνητώς Επαγόμενη Γενετική Ποικιλομορφία και Ανθρώπινη Επαύξηση

Η Γενετική Ποικιλομορφία θα μπορούσε να δημιουργηθεί με τεχνητό τρόπο. Είναι πλέον εφικτό να τροποποιηθούν τα ανθρώπινα γονίδια μέσω Γενωμικής Σύνταξης (Genome Editing). Παλαιότερα, τις προηγούμενες δεκαετίες, το όλο αυτό εγχείρημα, εβασίζετο στη Γονιδιακή Θεραπεία. Τώρα πλέον ο όρος αυτός είναι ξεπερασμένος, λόγω της εμφάνισης των νεοφανών Τεχνολογιών CRISPR που συνιστούν τη Γενωμική Σύνταξη και Επαναρρύθμιση. Το εγχείρημα πρόκλησης τεχνητής Γενετικής Ποικιλομορφίας θα μπορούσε να υπαχθεί στα πλαίσια της Προληπτικής Γενετικής Τροποποίησης συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων, κυρίως ομάδων ανθρώπων που υποφέρουν από σοβαρές χρόνιες ασθένειες, όπως καρκίνοι, αυτοάνοσα νοσήματα, αγγειακές και καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη, συγγενείς και αναπτυξιακές διαταραχές που οδηγούν σε αναπηρίες (κινητικά και νευροαναπτυξιακά προβλήματα) καθώς και σε άτομα με ποικίλες ψυχιατρικές παθήσεις. Τότε πλέον θα είναι εφικτή η εφαρμογή της Γενετικής Τροποποίησης με σκοπό, όχι μόνο τη θεραπεία, αλλά και τη βελτίωση του ανθρωπίνου είδους. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για την εφαρμογή της Λειτουργικής Νευροπροσθετικής (Functional Neuroprosthesis) σε υγιείς ανθρώπους: Μελλοντικές εξειδικευμένες ιδιωτικές Νευροχειρουργικές Κλινικές θα επιδίδονται σε ενισχυτικές νευρορρυθμιστικές και νευροτροποποιητικές αυξήσεις και ενισχυτικές παρεμβάσεις (νευρομηχανικές, γενωμικές, νανομηχανικές, κλπ) με σκοπό τη βελτίωση του νευρικού συστήματος μεμονωμένων ανθρώπων ή ολόκληρων ανθρωπίνων ομάδων. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τις Τεχνολογίες Εκτογένεσης (Ectogenesis Tech-Τεχνητές Μήτρες) όσον αφορά την ανθρώπινη αναπαραγωγή. Όλα αυτά φυσικά, θα είναι ευχής έργον.Εφαρμόζοντας όλα τα παραπάνω, δυνάμεθα να τροποποιήσουμε τη βιολογία ενός υποπληθυσμού, έτσι ώστε τα μέλη του να μην διασταυρώνονται με άλλους ανθρώπους, παρά μόνο μεταξύ τους. Δυνητικά θα μπορούσαν να δημιουργηθούν γενετικές παραλλαγές με διαφορετικές διατάξεις εγκεφαλικών οδών, μοναδικά καταλλήλων για συγκεκριμένες νοητικές ικανότητες, όπως η επίλυση πολύπλοκων μαθηματικών και υπολογιστικών προβλημάτων, η ανάλυση και επεξεργασία δύσκολων προβλημάτων της Μηχανικής (Engineering), η τεράστια μνήμη και το ταλέντο στη Μουσική Σύνθεση (του βεληνεκούς του Mozart, του Beethoven και του Bach). Ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να αναπτυχθεί στα πλαίσια του Κινήματος του Διανθρωπισμού (Transhumanism) και της Εξτροπίας (Extropy), όπου κύριος στόχος του είναι η υπέρβαση των τυπικών ορίων της μακροζωίας και των συνηθισμένων ανθρωπίνων ικανοτήτων. Οι γενετικές μεταλλάξεις που εντοπίζονται σε άτομα που βρίσκονται στο Αυτιστικό Υπερλειτουργικό Φάσμα (μέχρι λίγα χρόνια πριν ονομαζόταν ''Σύνδρομο Asperger''), δρουν πιθανώς στις διεργασίες ανάπτυξης του εγκεφαλικού φλοιού, με επακόλουθες φαινοτυπικές συνέπειες τις επαυξημένες ικανότητες αναλυτικής και συνθετικής σκέψης, τη δημιουργική φαντασία και την επεξεργασία πολύπλοκων δεδομένων. Οι επικείμενες προσπάθειες εκμετάλλευσης της γνωστής γενετικής ποικιλομορφίας που χαρακτηρίζει το φάσμα αυτό, στους σύγχρονους ανθρώπινους πληθυσμούς, ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα μια τεράστια και απρόβλεπτη αναδυόμενη ανθρώπινη ποικιλομορφία. Μια ποικιλομορφία που θα οδηγήσει στη σύνθεση νεοφανών ανθρωπίνων ''φυλών'', δηλαδή νεοφανών νευρο-επαυξημένων μετανθρωπίνων ειδών που πιθανώς να αποτελέσουν τους πιθανούς υποψήφιους μελλοντικούς αρχηγούς και ηγέτες της υφιστάμενης συνηθισμένης ανθρωπότητας. Θεωρώ λοιπόν πως αξίζει να επιχειρήσουμε να υλοποιήσουμε ένα τέτοιο σύνολο ιδεών, ως επιστήμονες, CEO's, venture capitalists και λοιποί οραματιστές.

Η Γενωμική Μηχανική (Genome Engineering) και η Αναγέννηση της Ιατρικής και της Ανθρωπολογίας

Από το έτος 2009, ξεκίνησε η εφαρμογή της ρηξικέλευθης ιδέας περί της ταυτόχρονης ανάλυσης εκατομμύρια γονιδιωματικών αλληλουχιών και η επιτάχυνση της συναρμολόγησης γονιδίων, αναπαράγοντας στο εργαστήριο της διαδικασία της φυσικής εξέλιξης. Συνεπώς, με βάση την εν λόγω στρατηγική, αντί να γραφτεί το ''τέλειο'' DNA ex nihilo (δηλαδή, εκ του μηδενός), θα μπορούσε να υπάρξει ένα μηχάνημα που θα εκκινούσε αυτή τη διαδικασία με ένα abstract σχέδιο αρχικά και στη συνέχεια, θα ανέπτυσσε πολλαπλές παραλλαγές γονιδιακών αλληλουχιών και τέλος, θα επέλεγε τις καλύτερες γονιδιωματικές εκδοχές. Μια τέτοια ιδέα συνέλαβε το έτος εκείνο, ο Γενετιστής George Church, ο οποίος με την ερευνητική του ομάδα σχεδίαζε μια μηχανή που θα μπορούσε να κάνει ακριβώς αυτό. Αυτή η μηχανή, ήταν έναν συνονθύλευμα από ρομποτικούς βραχίονες, φιάλες, καλώδια, αισθητήρες και έναν κεντρικό υπολογιστή να ελέγχει και να διευθύνει τα πάντα. Τοιουτοτρόπως, άρχισε να πραγματοποιείται το όραμα της Αυτοματοποίησης της Βιολογίας και η ανάπτυξη Αυτόματων Εργαστηρίων Βιολογικής και Βιοϊατρικής Έρευνας.

Το συγκεκριμένο εγχείρημα βασίστηκε σε μια στρατηγική που ονομάζεται MAGE (Multiplex Automated Genome Engineering), δηλαδή ''Πολυπλεκτική Αυτοματοποιημένη Γενωμική Μηχανική''. Μέσω της στρατηγικής αυτής, θα ήταν εφικτή η δημιουργία ανθρώπινων κυτταρικών σειρών με διαφορετικές παραλλαγές οι οποίες θα μπορούσαν να μελετηθούν λεπτομερώς, τόσο από πλευράς μοριακής σηματοδότησης όσο και από πλευράς αναπτυξής τους σε πολυκυτταρικά συστήματα. Επίσης, σε συνδυασμό με τη μέθοδο Γενωμικής Σύνταξης CRISPR-Cas9 (Genome Editing -Clustered Regurlary Interspaced Short Palindromic Repeats-Cas9), θα μπορούσε να επιτευχθεί μια ακρογωνιαίου τύπου επεξεργασία του γονιδιώματος, απαλείφοντας και προσθέτοντας γονίδια κατά βούληση και επαρρυθμίζοντας τα ήδη υπάρχοντα (κυτταρικός και ιστικός προγραμματισμός), θεραπεύοντας ριζικά κάθε είδους ασθένεια. Στο σημείο αυτό, ανοίγει επίσης το μεγάλο κεφάλαιο της Βιολογικής Μηχανικής που καλείται Συνθετική Μορφολογία (Synthetic Morphology), με σκοπό τη δημιουργία νεών μορφών ζωής, καταργώντας τα όρια ανάμεσα στο φυσικό και στο τεχνητό και αναδομώντας την ίδια την ζωή με όρους κατά βούληση δημιουργίας.

Τοιουτοτρόπως, οι επιστήμονες θα μπορούσαν να μάθουν για παράδειγμα με ποιο τρόπο κάποιες μεταλλάξεις ενέχονται σε ασθένειες και συνεπώς, αυτό θα μπορούσε να μεταβάλει ριζικά την προσέγγισή μας στην Ιατρική. Επίσης, βασισμένοι στην MAGE, τη Γενωμική Σύνταξη και τη Συνθετική Μορφολογία, θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε βλαστοκύτταρα στο εργαστήριο, τα οποία θα είναι ανθεκτικά σε ιούς και να τα χρησιμοποιούμε σε κυτταρικές θεραπείες, δηλαδή σε στρατηγικές Αναγεννητικής Ιατρικής και Μηχανικής Ιστών. Ή θα μπορούσαμε να σχεδιάζουμε και να αναπτύσσουμε νέα όργανα που θα ήταν ανθεκτικά σε κάθε είδους ασθένειες και ευπάθειες. Θεωρητικά, θα μπορούσαμε να σχεδιάζουμε και να δημιουργούμε βρέφη ανθεκτικά σε ιούς και σε φλεγμονές, κάνοντας μικροαλλαγές στα γονιδιώματά τους και εμφυτεύοντάς αυτά τα έμβρυα σε μήτρες με τις μεθόδους της Τεχνολογίας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής/ART (Assisted Reproductive Technology).

Τέλος, θα μπορούσαμε να πειραματιστούμε ευρέως με τη δημιουργία της Τεχνητής Μήτρας και της Τεχνολογίας Εκτογένεσης (Ectogenesis Technology) για την ανάδυση του μελλοντικού πεδίου της Εμβρυονικής Μηχανικής (Embryonic Engineering) που θα επιφέρει τη ριζική βελτίωση του ανθρωπίνου είδους πάνω στον πλανήτη αλλά και τη δημιουργία νέων ανθρώπινων ειδών (νέων μετανθρώπινων ή και παρα-ανθρώπινων ''φυλών''). Θα πρόκειται για μια Ιατρική που δεν θεραπεύει απλώς αλλά αναδημιουργεί, καθώς και για μια νέα Ανθρωπολογία, όπου η εξέλιξη της ζωής δεν θα περιορίζεται από τη φύση, αλλά θα καθοδηγείται από τη δημιουργική δύναμη της Επιστήμης και της Τεχνολογίας, την καταλυτική ισχύ των Αναδυόμενων-Συγκλινουσών Τεχνολογιών. Εν κατακλείδι, μπορούμε να μιλάμε λοιπόν για μια επικείμενη, πραγματική αναγέννηση της ίδιας της Ιατρικής αλλά και για μια επικείμενη μετα- και ανα-μόρφωση της ίδιας της... Ανθρωπολογίας!

Tρισδιάστατα Mοντέλα Oργανοειδών και Xenobots: Δυο συναρπαστικές συμπληρωματικές καινοτομίες της Βιολογικής Μηχανικής

Τα Tρισδιάστατα Mοντέλα Oργανοειδών του νευρικού συστήματος αντιπροσωπεύουν ένα καινοτόμο και πολλά υποσχόμενο εργαλείο στις μελέτες Νευροεπιστήμης, διότι ανακεφαλαιώνουν μοναδικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης του ανθρώπινου εγκεφάλου, καθιστώντας τα ιδανικά μοντέλα συστημάτων για την απόκτηση νέων γνώσεων για μια ποικιλία νευρολογικών ασθενειών (και στο μέλλον, των ψυχιατρικών διαταραχών και διαταραχών ανάπτυξης του εγκεφάλου), και όχι μόνο. Τα τρισδιάστατα μοντέλα αυτά έχουν την ικανότητα να αυτοσυναρμολογούνται με σκοπό να συνθέσουν μια πολύπλοκα οργανωμένη αρχιτεκτονική, που αποτελείται από προγονικούς νευρωνικούς και νευρογλοιακούς τύπους κυττάρων και μοιάζει με τον ανθρώπινο εγκέφαλο του εμβρύου.

Σε αντίθεση με τις συμβατικές δισδιάστατες (2D) κυτταροκαλλιέργειες, τα οργανοειδή του εγκεφάλου προσομοιάζουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο όχι μόνο σε κυτταρικό επίπεδο, αλλά και ως προς τη γενική δομή των ιστών και την αναπτυξιακή τροχιά, παρέχοντας επομένως μια μοναδική ευκαιρία για την μοντελοποίηση του ανθρώπινου εγκεφάλου. Τα οργανοειδή του νευρικού συστήματος έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα σε μια πληθώρα εφαρμογών, όπως στην μοντελοποίηση της ανάπτυξης και λειτουργίας του εγκεφάλου, στην μελέτη νευροαναπτυξιακών ή/και νευροεκφυλιστικών διαταραχών καθώς και στην μελέτη νεοπλασιών του εγκεφάλου. Βέβαια, αν και τα οργανοειδή ανακεφαλαιώνουν πιστά μια σειρά από βασικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου εγκεφάλου, δεν αποτελούν τέλειο αντίγραφο και η υπέρβαση σημαντικών περιορισμών, όπως η ωριμότητα και η λειτουργικότητα τους καθώς και η ετερογένεια τους είναι αναγκαία. Με τον ίδιο τρόπο δύναται να αναπτυχθούν τρισδιάστατα οργανοειδή για μελέτη κάθε λογής ιστών και οργάνων, όπως καρδιακού ιστού, δέρματος, ήπατος, νεφρών, αγγείων, λεμφοκυτογόνων οργάνων (μυελός οστών, σπλήνας, θύμος αδένας, κλπ), οστών αλλά και εμβρύων σε πολλαπλά στάδια της ανάπτυξης και οργανογένεσής τους.

Τα Xenobots είναι μια συναρπαστική Bioengineering έρευνα και εφαρμογή, δηλαδή νέα τεχνολογία που συνδυάζει τους τομείς της Ρομποτικής και της Βιοτεχνολογίας. Συντίθενται με τη χρήση βλαστοκυττάρων από βατράχους (Xenopus laevis, εξου και το όνομα "xenobots"). Πρόκειται για μικροσκοπικούς, ζωντανούς ρομποτικούς οργανισμούς που δημιουργούνται μέσω της συνδυαστικής χρήσης βιολογικών ιστών και τεχνολογίας υπολογιστών. Τα πρώτα xenobots δημιουργήθηκαν από ομάδα επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο του Vermont και στο Πανεπιστήμιο Tufts το 2020.

Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν βλαστοκύτταρα από τα έμβρυα του βατράχου Xenopus laevis. Πριν από τη δημιουργία τους, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν αλγορίθμους υπολογιστών για να προσομοιώσουν διαφορετικές διατάξεις και σχήματα κυττάρων που μπορούν να εκτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες. Αφού επιλεχθεί ο βέλτιστος σχεδιασμός, τα κύτταρα κόβονται και συναρμολογούνται με μικροχειρισμούς κάτω από μικροσκόπιο για να σχηματίσουν τις επιθυμητές δομές.

ΕΙΚΟΝΑ: Xenobots

Τα xenobots έχουν την ικανότητα να θεραπεύονται μόνα τους αν κοπούν ή υποστούν ζημιές. Είναι πλήρως βιοδιασπώμενα, καθιστώντας τα φιλικά προς το περιβάλλον σε αντίθεση με τα παραδοσιακά ρομπότ και μπορούν να κινηθούν προς έναν στόχο, να συλλέξουν και να μεταφέρουν μικρά φορτία, ή ακόμα και να εργαστούν συνεργατικά για την εκτέλεση απλών εργασιών. Τα xenobots περικλείουν αρκετές δυνητικές μελλοντικές εφαρμογές. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά φαρμάκων σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος, την απομάκρυνση πλακών στις αρτηρίες, ή την επιδιόρθωση κατεστραμμένων ιστών, καθώς και να βοηθήσουν στην απομάκρυνση μικροπλαστικών από τους ωκεανούς ή στην αποκατάσταση μολυσμένων οικοσυστημάτων. Επίσης, μέχρι στιγμής, χρησιμοποιούνται για την κατανόηση των μαθημάτων της Βιολογίας, της Φυσιολογίας και της Βιοφυσικής, δηλαδή για εκπαιδευτικούς κυρίως και ακαδημαϊκούς σκοπούς.

ΕΙΚΟΝΑ: Οπτικές Λαβίδες (Optical Tweezers)

Συνοψίζοντας, τα Τρισδιάστατα Μοντέλα Οργανοειδών και τα Xenobots, αποτελούν δύο διαφορετικές αλλά συμπληρωματικές συναρπαστικές καινοτόμες τεχνολογίες της Βιολογικής Μηχανικής (Biological Engineering), με τεράστιες δυνατότητες στους τομείς της Ιατρικής, της Νευροεπιστήμης, της Περιβαλλοντικής Μηχανικής αλλά και της Υπολογιστικής Μηχανικής και Ρομποτικής (μέσω ανάπτυξης Bio-Inspired Computers και Βιορομπότ). Επιπλέον, δύνανται να αποτελέσουν υποστρώματα επεμβάσεων από μια σειρά, επίσης συναρπαστικών, καινοτομιών της Βιοφωτονικής (Biophotonics) και της Νανοτεχνολογίας, όπως οι Οπτικές Λαβίδες (Optical Tweezers) και η συνδυαστική Μικροσκοπία Σάρωσης Ακίδας (combined Scanning Probe Microscopy). Στο μέλλον, αυτές οι συγκλίνουσες καινοτομίες, θα προσφέρουν λύσεις σε προβλήματα που σήμερα φαίνονται ανυπέρβλητα, όπως η παγκόσμια έλλειψη οργάνων για μεταμοσχεύσεις, οι περιβαλλοντικές καταστροφές και οι ακριβείς, εξατομικευμένες θεραπείες για σοβαρές ασθένειες (νευρολογικές και ψυχιατρικές ασθένειες, καρκίνος, γήρανση, αναπτυξιακές διαταραχές, εκφυλιστικές νόσοι καρδιαγγειακού συστήματος και ενδοκρινών αδένων, παραμορφώσεις σώματος και λοιμώδη νοσήματα).

Μικροσκόπιο Σάρωσης Ακίδας (Scanning Probe Microscope/SPM): Κατηγορία Scanning Tunneling Microscope (Μικροσκόπιο Σάρωσης Σήραγγας).

Ο Δεκάλογος του Μέλλοντος της Ζωής

Η εκθετικού ρυθμού Υπολογιστική και Ρομποτική Αυτοματοποίηση των Εργαστηρίων Βιοεπιστημών και των αντιστοίχων εγκαταστάσεων στη μεγακλίμακα, θα οδηγήσει σε μια σειρά από 10 ευεργετικές καινοτομίες στο άμεσο μέλλον. Αυτός λοιπόν είναι ο Δεκάλογος του Μέλλοντος της Ζωής:

1) Γενετική-Γονιδιωματική Παρέμβαση στους έμβιους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου (θωράκιση υγείας, αντιγήρανση, νέες προστιθέμενες λειτουργίες στην ανθρώπινη φυσιολογία, μακροζωία-αιωνιότητα-αειζωία).

2) Νευροβιολογική τροποποίηση των έμβιων οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της νευροβιολογικής επαύξησης και εγκεφαλικής βελτίωσης του ανθρώπου.

3) Εμβρυονικός έλεγχος με στόχο την βελτιωτική παρέμβαση στα έμβρυα ζώων και ανθρώπων.

4) Υπολογιστική Μοντελοποίηση έμβιων, νευρογνωσιακών και συμπεριφορικών διαδικασιών σε μελλοντικούς υπερυπολογιστές.

5) Αποτελεσματικές θεραπείες πάσης φύσεως ασθενειών, ευπαθειών και παθογενειών που προκύπτουν από τραυματισμούς και ατυχήματα.

6) Πλήρης αναβάθμιση και τελειοποίηση της παραγωγής τροφής και επίλυση του παγκοσμίου επισιτιστικού προβλήματος.

7) Επίλυση του προβλήματος της Σπάνης των Ενεργειακών Πόρων μέσω ευφυών καινοτομιών παραγωγής νέων μορφών ενέργειας από την σύνθεση παραγωγικών και βιώσιμων οικοσυστημάτων στον πλανήτη Γη.

8 ) Αντιμετώπιση Κλιματικής Κρίσης και σύνθεση Νέας Οικολογίας του πλανήτη Γη.

9) Δημιουργία νεοφανών Μετανθρώπινων Ειδών και βιώσιμος Διαστημικός Εποικισμός.

10) Τέλος, σε επιστημολογικό επίπεδο, διαμόρφωση μιας βάσιμης Γενικής Θεωρίας των Έμβιων Συστημάτων και γενικώς, σύνθεση μιας λειτουργικής ''Γενικής Θεωρίας των Πάντων'' στις Βιοεπιστήμες.

Βάσει όλων των παραπάνω, η προώθηση της Τεχνολογικής Επιτάχυνσης (Technological Acceleration), κρίνεται απόλυτα αναγκαία και η Επιταχυντιστική Νοοτροπία (Accelerationist Mindset), ως μονόδρομος αρωγός παγκοσμίας προόδου.

Το Υπαρξιακό Πρόβλημα και η Θνητή Φύση του Ανθρώπου

Το Υπαρξιακό Πρόβλημα (η ''Άβολη Αλήθεια'') συγκρούεται με τους Νόμους της Θερμοδυναμικής και τελικά διαπιστώνεται ότι η εναντιωτική φύση της ύπαρξης είναι ταυτόσημη με τη ροή του βέλους του χρόνου, αλλά υπό το πλαίσιο της Διαλεκτικής Αντίθεσης που έχει ως σκοπό τη Χεγκελιανή Σύνθεση. Η Εντελέχεια (Αριστοτέλης) και η Διαλεκτική Σύνθεση (Χέγκελ), έρχονται σε πλήρη ταύτιση, αλλά ποτέ δεν ολοκληρώνονται μέχρι στιγμής, λόγω της πεπερασμένης θνητής ανθρώπινης φύσης και ζωής. Η ανθρώπινη αντίληψη της Φύσης είναι Διττή (δηλαδή κυριαρχούν οι αντιθέσεις του τύπου ''θετικό-αρνητικό'', ''ηδονή-οδύνη'', αναγέννηση-θάνατος'', κρύο-θερμό'', κλπ). Ακριβώς αυτή η διττή Μεγάλη Εικόνα της Φύσης, είναι η σκανδάλη εκκίνησης του Διαλεκτικού Στοχασμού. Έτσι μόνο σκιαγραφείται το Μωσαϊκό των Αντιθέσεων που συνθέτει τη Φύση. Ένα Μωσαϊκό που αναπαριστά την ίδια Διαλεκτική Σύνθεση, εγγενώς.

ΕΙΚΟΝΑ: Προσπαθήστε να δείτε αυτό το μωσαϊκό δάπεδο της ενός Τεκτονικού Μεγάρου στην ολότητά του, ως σύνολο. Ως ένα... Ομογενές Διαλεκτικό Σύνολο! Συνεχίζετε ακόμα να βλέπετε τα μαύρα και τα λευκά πλακάκια; Δοκιμάστε το κι εσείς. Μια καλή νοητική άσκηση, τόσο για τη σκέψη όσο και για την ίδια την αντίληψη.

Το Ανθρώπινο Είδος και ο Χρόνος

Tο ανθρώπινο είδος ρέπει προς μια πραγματική ανάγκη περί της κατανόησης της φύσης του χρόνου. Η μεγάλη ανάπτυξη του ανθρωπίνου εγκεφάλου έλαβε χώρα πολύ πρόσφατα σε σχέση με το μέγεθος του γεωλογικού χρόνου. Κατά την εξέλιξή του, όταν ο άνθρωπος βγήκε από τα δάση και άρχισε να βαδίζει στα δυο του πόδια, από δενδρόβιος πίθηκος που ήταν πριν, τα χέρια του ελευθερώθηκαν και απέκτησαν συλληπτήριες ικανότητες. Με την απελευθέρωση των χεριών του, ο άνθρωπος κατασκεύασε και χρησιμοποίησε εργαλεία, γεγονός που έπαιξε ρόλο-κλειδί στην ανάπτυξη της ανθρώπινης νοημοσύνης μέσω της αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ των χεριών του και του εγκεφάλου του. Το μεγάλο οπτικό πεδίο στις ανοικτές εκτάσεις της σαβάνας και η στερεοσκοπική όραση, το ομαδικό κυνήγι, η χρήση της φωτιάς (πριν περίπου 500-800 χιλιάδες χρόνια ή και ακόμα παλαιότερα) και η μετάβαση από την ωμοφαγία στο μαγειρεμένο φαγητό (ένα κύριο γνώρισμα που διαχωρίζει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα είναι η Μαγειρική, η Ζαχαροπλαστική και Γευσιγνωσία των Ποτών), ήταν επίσης σημαντικοί παράγοντες για την ανθρώπινη εξέλιξη. Ωστόσο, η σημαντικότερη αλλαγή ήταν η ανάπτυξη του εγκεφάλου, που μάλλον πυροδοτήθηκε από τις προαναφερθείσες αλλαγές, και όπου με τη σειρά της οδήγησε στην ανάπτυξη της συμβολικής σκέψης, η οποία με τη σειρά της οδήγησε στην ανάπτυξη της γλώσσας. Μπορούμε να ορίσουμε τον εγκέφαλο; Τι είναι ο εγκέφαλος; Είναι μια μηχανή; Ή μήπως πιο σωστά, ένα σύστημα. Ο εγκέφαλος λοιπόν είναι ένα αυτόματο σύστημα αλλά ταυτόχρονα και μια αχανής ζούγκλα δομών και λειτουργιών, κάθε επιπέδου: Από το μοριακό και το υποκυτταρικό μέχρι το επίπεδο της συμπεριφοράς και της νόησης (που περιλαμβάνει την υποκειμενική εμπειρία και τη γλώσσα). Ο εγκέφαλος λειτουργεί ως ένα κυβερνο-αυτόματο (cybernetic automaton), αναδύοντας μια -χρονικά- καθυστερημένη λειτουργία: Τη συνείδηση, δηλαδή τη διεργασία της υποκειμενικής εμπειρίας.Εδώ, μπορούμε να εντοπίσουμε μια κρίσιμη περιοχή στον εγκέφαλο που ανεπτύχθη αρκετά: Τον προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος βρίσκεται στο πρόσθιο τμήμα του προμετωπιαίου λοβού.

Ο προμετωπιαίος φλοιός θεωρείται ως ο ''κοινωνικός εγκέφαλος'', διότι καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά και σταθμίζει τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι πράξεις μας. Ο προμετωπιαίος φλοιός φαίνεται να παίζει ρόλο-κλειδί στην ανάκληση αναμνήσεων, δηλαδή στην επαναφορά τους από τη μακρόχρονη μνήμη στο ψυχικό παρόν, καθώς και στον έλεγχο του περιεχομένου της μνήμης, δηλαδή στο διαχωρισμό ανάμεσα στην πραγματικότητα και στα παράγωγα της φαντασίας. Στον προμετωπιαίο φλοιό, αποδίδονται και πολλές άλλες ανώτερες λειτουργίες, όπως είναι ο σχεδιασμός και η εκτέλεση σύνθετων κινητικών δράσεων, η λύση προβλημάτων, ο σχεδιασμός μελλοντικών ενεργειών και η συνείδηση του εαυτού μας: Το να φανταζόμαστε τις μελλοντικές ενέργειές μας αποτελεί ένα είδος Προσομοίωσης-Μοντελοποίησης του κόσμου και η συνείδηση ίσως να εμφανίζεται όταν η προσομοίωση αυτή είναι τόσο πλήρης, ώστε να περιλαμβάνει ένα μοντέλο του εαυτού μας. Ο προμετωπιαίος φλοιός εμπεριέχει όλα εκείνα τα στοιχεία της προσωπικότητας του ανθρώπου, τις επιθυμίες, τις απέχθειες, τις απόψεις, τις προτιμήσεις, τις αξίες και τα πιστεύω καθώς και τα σχέδια και τα όνειρα που έχει ο κάθε άνθρωπος για το μέλλον του. Συνεπώς, ο προμετωπιαίος φλοιός, επιτρέπει στον άνθρωπο να δει το παρελθόν του αλλά και το μέλλον του: Τα είδη ανάγκης που πρέπει να αγοράσει από το super market, το φαγητό που πρέπει να μαγειρέψει για την επαύριον, το πως κινείται ο τραπεζικός του λογαριασμός και ποιες οικονομικές κινήσεις πρέπει να κάνει, το τι θα σπουδάσουν τα παιδιά του μεθαύριο στο μέλλον αλλά και στο απώτατο μέλλον, τον ίδιο τον... θάνατό του (όπου μέχρι τις τελευταίες διανύουσες γενεές θνητών ανθρώπων στον πλανήτη Γη, ο θάνατος τείνει να είναι μάλλον αναπόφευκτος).

Αλήθεια, έχετε αναρωτηθεί πόσοι άνθρωποι αντέχουν στη σκέψη αυτής της μοιραίας διαδρομής; Ακριβώς για το λογο αυτό, οι άνθρωποι, τείνουν να πιστεύουν στην ''αθανασία της ψυχής'', σε κύκλους μετεμψύχωσης και μετενσάρκωσης ή σε μια παραδείσια μετά θάνατον ζωή, με πιλάφια ή χωρίς πιλάφια. Συνεπώς, οι περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται στην παρηγοριά και την ελπίδα που παρέχουν οι θρησκείες και σε ένα είδος πίστης σε μια μετά θάνατον ζωή, ενώ άλλοι άνθρωποι στρέφονται στην επιστήμη και στην επιστημονική φαντασία μέσω της ιδέας των ταξιδιών στο χρόνο. Προσωπικά, δεν βρίσκω πιο πειστική την απάντηση στην εμμονή του ανθρωπίνου είδους για τα ταξίδια στο χρόνο, προκειμένου να ξορκίσει την ιδέα του επικείμενου θανάτου του. Το μέλλον, στο οποίο τα ανθρώπινα όντα δεν θα υπάρχουν όντας θνητά και φέροντας τη θνητή τους φύση, τα συνθλίβει, τόσο υπαρξιακά όσο και συναισθηματικά. Γι'αυτό το λόγο λοιπόν, το ανθρώπινο είδος, επιζητεί την Αιωνιότητά του.. Επιζητεί μια στάλα Χρόνο.. Αυτός είναι και ο λόγος όπου η διερεύνηση και η κατανόηση της Φύσης του Χρόνου αποτελεί τον Έσχατο Στόχο και Σκοπό της Ανθρωπότητας. Αλήθεια, μπορούμε να φτιάξουμε περισσότερο χρόνο για εμάς; Μπορούμε να ελέγξουμε και να ταξιδέψουμε στο χρόνο; Μπορούμε να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο, έναν νέο ''φάκελο'' στο προσωπικό μας αξιακό σύστημα, τόσο ως άτομα ξεχωριστά όσο και ως έμβιο, φυλογενετικό είδος; Εν ολίγοις, μπορούμε να τιθασεύσουμε τον χρόνο; Σίγουρα εάν πετύχουμε κάτι τέτοιο, οι θρησκείες και οι δοξασίες περί ''αθανασίας της ψυχής'' θα είναι πλέον κάτι παραπάνω από άχρηστες! Το Υπαρξιακό Πρόβλημα θα έχει πια επιλυθεί! Και ο λόγος θα είναι ακριβώς ότι με την κατά βούληση χειραγώγηση του χρόνου θα έχουμε καταφέρει να αλλάξουμε κατά βούληση την ίδια την ανθρώπινη φύση μας αλλά και την ίδια τη φύση, ριζικώς και θεμελιωδώς.

Κλίμακες Οργάνωσης του Νευρικού Συστήματος και η Επιστημονική Μελέτη της Επεξεργασίας της Νευρωνικής Πληροφορίας

Μια καθολική αρχή στη Βιολογία, η οποία βρίσκει εξαιρετική εφαρμογή στην περίπτωση του εγκεφάλου, είναι ότι μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ενός οργανισμού συγκροτείται μέσω αλληλεπίδρασης μεταξύ διαφορετικών επιπέδων (βιολογικής) οργάνωσης, εξαρτάται δηλαδή από μια ιεραρχία επιπέδων οργάνωσης τα οποία καλύπτουν πολλές τάξεις μεγέθους χώρου και χρόνου. Έτσι, για την ανάλυση των αρχών οι οποίες υπόκεινται της οργάνωσης και λειτουργίας των νευρωνικών δικτύων είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός των βασικών επιπέδων βιολογικής οργάνωσης, ώστε αυτά να αποτελέσουν τη βάση για την περαιτέρω ανάλυση και μελέτη της οργάνωσης των νευρωνικών δικτύων. Έρευνα της οργάνωσης ενός συνόλου εγκεφαλικών περιοχών κατά τις τελευταίες τέσσερις περίπου δεκαετίες έχει πράγματι αναδείξει τον σημαντικό ρόλο τον οποίο διαδραματίζουν τα επίπεδα οργάνωσης του νευρικού συστήματος (γονίδια, μόρια-ιόντα, συνάψεις, συναπτικά μικροδίκτυα, δενδριτικές διακλαδώσεις, νευρώνες, τοπικά νευρωνικά δίκτυα, εκτεταμένα νευρωνικά δίκτυα, συμπεριφορά). Το πιο βασικό επίπεδο βέβαια είναι αυτό το οποίο δημιουργείται από τη γενετική πληροφορία του οργανισμού η οποία εμπεριέχεται στο γονιδίωμά του, με ένα επόμενο επίπεδο να αντιπροσωπεύεται από το πρωτεΐνωμα ή πρωτέωμα, το οποίο παράγεται από το γονιδίωμα και αποτελεί το σύνολο των πρωτεϊνών οι οποίες συμμετέχουν στις κυτταρικές διεργασίες σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

EIKONA: Η διάταξη Patch-Clamp

Σε επόμενο επίπεδο αναγνωρίζουμε τα οργανίδια του κυττάρου, ένα από τα οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η σύναψη, αφού παρουσιάζει ορισμένο βαθμό ''υπολογιστικής'' αυτονομίας και επίσης αποτελεί την κυτταρική διαμόρφωση στην οποία βασίζεται η δημιουργία των δικτύων των νευρικών κυττάρων τα οποία επικοινωνούν και αλληλεπιδρούν συναπτικά. Σημειώνεται ότι, η μελέτη της οργάνωσης πολύπλοκων βιολογικών δικτύων διευκολύνεται μέσω της αναγνώρισης διαφορετικών βαθμίδων ή κλιμάκων οργάνωσης των δικτύων, περιλαμβανομένου των εξαιρετικά πολύπλοκων συναπτικών δικτύων εγκεφάλου. Πιο συγκεκριμένα, στα συναπτικά νευρωνικά δίκτυα του εγκεφάλου μπορούν να αναγνωριστούν τρεις κλίμακες οργάνωσης διαφορετικής οργανωτικής πολυπλοκότητας: Η Μικροκλίμακα (Microscale), η Μεσοκλίμακα (Mesoscale), και η Μακροκλίμακα (Macroscale). Γενικά, η Μικροκλίμακα αντιπροσωπεύεται από τις αλληλεπιδράσεις και τις υπολογιστικές διεργασίες οι οποίες υφίστανται στο επίπεδο των συνάψεων. Η Μεσοκλίμακα αντιπροσωπεύεται από τη λειτουργία και τις υπολογιστικές διεργασίες οι οποίες συμβαίνουν στο κυτταρικό επίπεδο, δηλαδή σε έναν νευρώνα. Η Μακροκλίμακα διαμορφώνεται από τις διανευρωνικές αλληλεπιδράσεις και αντιπροσωπεύεται από τους εκτεταμένους ''νευρωνικούς χάρτες'' (neuronal maps) του εγκεφάλου.

Η σύναψη θεωρείται ότι αποτελεί ένα θεμελιώδες επίπεδο ιδιαίτερα σημαντικής οργάνωσης, αφού στη συναπτική περιοχή οργανώνονται τα προϊόντα έκφρασης πολλών γονιδίων με έναν ιδιαίτερο και συγκεκριμένο τρόπο. Σε αυτό το επίπεδο αρχίζει ουσιαστικά η οργάνωση των νευρικών κυττάρων σε δίκτυα. Από λειτουργική άποψη, η νευρωνική σύναψη επιτελεί σημαντικές διεργασίες μετατροπής σήματος τύπου ''εισόδου-εξόδου'', αφού στην περιοχή της σύναψης ένα ηλεκτρικό σήμα (το προσυναπτικό δυναμικό ενέργειας) μετατρέπεται σε χημικό (ο απελευθερούμενος νευροδιαβιβαστής), και το χημικό αυτό σήμα μετατρέπεται πάλι σε ηλεκτρικό (μετασυναπτικό δυναμικό). Παράλληλα με τη μετατροπή της φύσης του σήματος, στη σύναψη υφίσταται και μια άλλη διπλή μετατροπή μεταξύ σημάτων τα οποία κωδικοποιούν την πληροφορία με διαφορετικό τρόπο: Ένα ουσιαστικά ψηφιακό σήμα, το οποίο αντιπροσωπεύεται από το δυναμικό ενέργειας, μετατρέπεται σε αναλογικό σήμα, το οποίο αντιπροσωπεύεται από τα μόρια του νευροδιαβιβαστή, το οποίο μετατρέπεται σε άλλης φύσης (δηλαδή ηλεκτρικής) αναλογικό σήμα το οποίο αντιπροσωπεύεται από τη βαθμιδωτή μεταβολή του μεμβρανικού δυναμικού του μετασυναπτικού κυττάρου.

EIKONA: Νευρωνικές Ταλαντώσεις (Neural Oscillations)

Ο θεμελιώδεις ιδιαιτερότητες του νευρικού συστήματος, οι οποίες βέβαια υπόκεινται των λειτουργιών του, συνιστούν οι ικανότητες αναπαράστασης διαφορετικού είδους πληροφορίας (ερεθίσματα) από τον εξωτερικό και ενδο-οργανισμικό χώρο, την οποία κωδικοποιεί υπό τύπον ηλεκτρικής δραστηριότητας σε μεμονωμένους νευρώνες, τη μετασχηματίζει και πραγματοποιεί υπολογιστικές διεργασίες μέσω των οποίων μπορούν να παραχθούν νέες παράμετροι εντός του συστήματος. Όλες αυτές οι νευρωνικές διεργασίες αποτελούν αυτό το οποίο καλούμε ''Επεξεργασία Νευρωνικής Πληροφορίας'' εντός του νευρικού συστήματος, το οποίο θεωρείται από τις πιο θεμελιώδης λειτουργίες του εγκεφάλου. Η Επεξεργασία Νευρωνικής Πληροφορίας αποτελεί ένα ευρύ πλαίσιο φαινομένων και μηχανισμών που εξετάζονται από μια σειρά από ερευνητικούς τομείς, οι οποίοι σήμερα βρίσκονται στην αιχμή της συγκλίνουσας έρευνας των Νευροεπιστημών.

Αυτοί οι τομείς είναι: Η Νευροεπιστήμη των Συστημάτων (Systems Neuroscience), η Υπολογιστική Νευροεπιστήμη (Computational Neuroscience), η Νευροδυναμική (Neurodynamics) και η Νευροφαινωμική (Neurophenomics).

1) Νευροεπιστήμη των Συστημάτων (Systems Neuroscience)

Επιστημονικός τομέας που μελετά τη λειτουργία και την αλληλεπίδραση των νευρωνικών κυκλωμάτων και δικτύων, εστιάζοντας στο πώς συντονίζονται για να παράγουν σύνθετες συμπεριφορές και γνωστικές λειτουργίες, όπως η αντίληψη, η κίνηση, η μνήμη και η μάθηση.

2) Υπολογιστική Νευροεπιστήμη (Computational Neuroscience)

Διεπιστημονικός τομέας που χρησιμοποιεί μαθηματικά μοντέλα, προσομοιώσεις και αλγορίθμους για να κατανοήσει τις θεμελιώδεις αρχές λειτουργίας του νευρικού συστήματος και να προβλέψει τη συμπεριφορά του σε διάφορα επίπεδα, από τους νευρώνες έως τα δίκτυα.

3) Νευροδυναμική (Neurodynamics)

Ο τομέας που εστιάζει στη μελέτη της χρονικής εξέλιξης και των δυναμικών μοτίβων δραστηριότητας στο νευρικό σύστημα, όπως οι νευρωνικές ταλαντώσεις (neuronal oscillations), οι συγχρονισμοί και οι μεταβάσεις καταστάσεων, που επηρεάζουν τις γνωστικές και συμπεριφορικές λειτουργίες.

4) Νευροφαινωμική (Neurophenomics)

Τομέας που εστιάζει στη συστηματική μελέτη και καταγραφή των φαινοτυπικών χαρακτηριστικών του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, συνδέοντας γονιδιωματικά δεδομένα, φυσιολογία και συμπεριφορά, με στόχο την κατανόηση σύνθετων νευρολογικών ή ψυχιατρικών διαταραχών.

Αυτοί οι παραπάνω τομείς συνδέονται στενά, εστιάζοντας στη σύνθετη λειτουργία του εγκεφάλου από διαφορετικές προοπτικές. Εν κατακλείδι, όλοι αυτοί οι παραπάνω τομείς θα μπορούσαν να αποτελέσουν υπο-τομείς μιας Επιστήμης Πλαισίου που ενσωματώνει τις Νευροεπιστήμες και τη Μηχανική (Engineering) στο σύνολό τους: Τη Νευροκυβερνητική (Neural Cybernetics ή Neurocybernetics).

Συναπτικά Μικροδίκτυα στον εγκέφαλο, η Ηλεκτροφυσιολογική Τεχνική 12-Patch Clamp και οι Μελλοντικές Προοπτικές

Ο αριθμός των συνάψεων στον εγκέφαλο είναι πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερος από τον αριθμό των νευρώνων, παρέχοντας ένα πολύ πλούσιο υπόστρωμα για τη δημιουργία μικροδικτύων στους περιορισμένους χώρους οι οποίοι διατίθενται μέσω της κατασκευής του εγκεφάλου. Περιοχές του νευρώνα στις οποίες συγκεντρώνονται μικρές ομάδες συνάψεων αποτελούν τα πιο τοπικά πρότυπα συναπτικής διασύνδεσης, συναπτικής επικοινωνίας μεταξύ των νευρώνων, και αυτά καλούνται μικροδίκτυα (microcircuits ή microcircuitry). Τα μικροδίκτυα αυτά, αντιπροσωπεύοντας τη μικροκλίμακα του εγκεφάλου, καταλαμβάνουν έναν χώρο λίγων μικρομέτρων και οι αλληλεπιδράσεις (συνεπώς η επεξεργασία της πληροφορίας) είναι ταχύτατες (στην τάξη των χιλιοστών του δευτερολέπτου/milliseconds). Τα μικροδίκτυα ομαδοποιούνται δημιουργώντας τις καλούμενες δενδριτικές υπομονάδες. Συνεπώς, οι δενδριτικές διακλαδώσεις ενός νευρώνα αποτελούν ένα πεδίο με αυξημένο δυναμικό επεξεργασίας και ολοκλήρωσης συναπτικών πληροφοριών. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι τα πρότυπα συνδεσιμότητας τα οποία σχηματίζονται από τέτοιου είδους σύνολα συναπτικών συνδέσεων και στα οποία βασίζονται οι λειτουργικά σημαντικές διεργασίες και γενικότερα η επεξεργασία της πληροφορίας στον ώριμο εγκέφαλο δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του εγκεφάλου. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των αρχικών σταδίων της ανάπτυξης υφίσταται ένας πολύ μεγάλος αριθμός συνάψεων στο νευρικό σύστημα, οι οποίες εκφράζουν μεγάλη δυναμική (ικανότητα μεταβολής), δημιουργούμενες και αφανιζόμενες με ταχύ ρυθμό. Ως αποτέλεσμα αυτού, κατά την ωρίμανση, η πυκνότητα των συνάψεων μειώνεται κατά πολύ.

EIKONA: Συναπτικά Μικροδίκτυα (Synaptic Microcircuits)

Το επόμενο επίπεδο οργανωτικής πολυπλοκότητας μετά τα μικροδίκτυα, δηλαδή η μεσοκλίμακα του εγκεφάλου, είναι ολόκληρος ο νευρώνας, με τις δενδριτικές του διακλαδώσεις και τις αξονικές του απολήξεις. Θεμελιωδώς, ο νευρώνας θεωρείται ως η ανατομολειτουργική μονάδα του νευρικού συστήματος. Επίσης, ένα γενικό πρότυπο των νευρώνων παραπέμπει σε μια μονάδα με συγκεκριμένη δομολειτουργική οργάνωση η οποία συνοδεύεται από ένα μονόδρομο σχήμα ροής της πληροφορίας κατά μήκος του. Πιο συγκεκριμένα, ένας τυπικός νευρώνας του εγκεφάλου, όπως είναι τα πυραμιδικά κύτταρα του εγκεφαλικού φλοιού, παρουσιάζει μια ''δομική πολικότητα'' στην κατασκευή του: έχει ένα τμήμα το οποίο διαμορφώνεται από σύνθετες διακλαδώσεις οι οποίες καλούνται δενδρίτες. Οι δενδρίτες δέχονται συναπτικές επιδράσεις από άλλους νευρώνες μέσω πρόκλησης μεταβολών στο μεμβρανικό δυναμικό των δενδριτικών περιοχών, και οι συναπτικές αυτές επιδράσεις αντιπροσωπεύουν την καλούμενη είσοδο του νευρώνα. Οι μεταβολές αυτές του δυναμικού εξαπλώνονται στην περιοχή του σώματος όπου πραγματοποιείται η ολοκλήρωσή τους, η οποία οδηγεί στη δημιουργία της εξόδου του νευρώνα με τη μορφή των δυναμικών ενέργειας στην περιοχή του εκφυτικού κώνου, τα οποία άγονται στις απολήξεις του νευράξονα.

Η τεχνική Patch-Clamp αποτελεί μια πολλή βασική της τεχνική της Ηλεκτροφυσιολογίας που συμβάλλει στη διερεύνηση της ηλεκτρικής διεγερσιμότητας των νευρώνων, καθώς και των λειτουργικών ιδιοτήτων των ιοντικών διαύλων τους. Οι περισσότερες καταγραφές Patch-Clamp από νευρώνες έχουν πραγματοποιηθεί από το σώμα του κυττάρου, που είναι η μεγαλύτερη δομή των μεμονωμένων νευρώνων. Ωστόσο, οι δενδρίτες τους, που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας και λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των συναπτικών εισροών, έχουν παραμεληθεί σε μεγάλο βαθμό. Η καινοτόμος τεχνική 12-Patch Clamp ακολουθεί ένα συγκεκριμένο ωστόσο πρωτόκολλο που προσδιορίζει ένα σύνολο από τεχνικές που εστιάζονται στην καταγραφή των δυναμικών από 12 δενδρίτες των νευρώνων σε εγκεφαλικά τμήματα υπό άμεσο οπτικό έλεγχο και υπό συγχρονισμένη καταγραφή και ανάλυση, σχηματίζοντας ένα καταγραφούμενο πρότυπο πυροδότησης επιπέδου μικροδικτύου. Έχει υψηλές απαιτήσεις ακρίβειας και απαιτεί εξειδικευμένη τεχνική εμπειρία, καθώς η ταυτόχρονη καταγραφή από πολλά σημεία αυξάνει τον κίνδυνο αστάθειας ή απώλειας των σημάτων. Παρέχει πολυδιάστατη εικόνα με ταυτόχρονες καταγραφές, επιτρέποντας τη χωρική χαρτογράφηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας. Η τεχνική αυτή, εστιάζει στη διασύνδεση νευρώνων, την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών δενδριτικών περιοχών και τη λειτουργία των νευρωνικών δικτύων. Αν και η βασική συμβατική τεχνική είναι παρόμοια με εκείνη που χρησιμοποιείται για την καταγραφή από το σώμα του κυττάρου, πραγματοποιούνται βελτιώσεις και βελτιστοποιήσεις στην ποιότητα των τομών, την βελτιστοποίηση των τεχνικών χαρακτηριστικών των μικροσκοπίων, τη σταθερότητα της γενικής διάταξης και τη σταθερή, αυτοματοποιημένη προσέγγιση των ηλεκτροδίων στις αποφυάδες των κυτταρικών σωμάτων. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι απαραίτητοι για τη μεγιστοποίηση του ποσοστού επιτυχίας στις καταγραφές δυναμικών από δενδρίτες και επιδέχονται τεχνικών και ποιοτικών βελτιώσεων. Με αυτήν την προσέγγιση, μπορούν να επιτευχθούν όλες οι διαμορφώσεις της τεχνικής Patch-Clamp (Cell-Attached, Inside-Out, Whole-Cell, Outside-Out και Perforated Patch), ακόμα και για σχετικά απομακρυσμένους δενδρίτες, ενώ είναι επίσης δυνατές ταυτόχρονες καταγραφές από πολλαπλά ηλεκτρόδια σε αντιστοίχους πολλαπλούς δενδρίτες. Συνεπώς, ένα πρωτόκολλο 12-Patch Clamp -από την αρχή της προετοιμασίας των τομών μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης επιτυχημένης καταγραφής- δύναται να ολοκληρωθεί μέσα σε 3 ώρες.

Οι Πολυηλεκτροδιακές Καταγραφικές Τεχνικές Patch-Clamp έχουν ακόμα μέλλον βελτίωσης και εξέλιξης. Ήδη σε διάφορα Πανεπιστήμια του κόσμου και σε κολοσσιαίες Πολυεθνικές Εταιρείες Βιοτεχνολογίας και Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, αναπτύσσονται Νανοηλεκτροδιακές Πλατφόρμες με νανοηλεκτρόδια, νανοσύρματα και ασύρματα νανοσωματίδια, για εξωκυτταρικές και ενδοκυτταρικές πολυ-νευρωνικές καταγραφές που θα ξεπερνούν κατά πολύ τις δυνατότητες της παρούσας 12-Patch Clamp, καταγράφοντας μέχρι και μερικές χιλιάδες νευρώνες και δενδρίτες κάθε στιγμή. Τα νανοηλεκτρόδια/νανοσύρματα/νανοσωματίδια αυτά, με κατάλληλο μελλοντικό επανασχεδιασμό θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στα δενδριτικά μικροδίκτυα πολυάριθμων (ίσως και χιλιάδων) νευρωνικών ομάδων του εγκεφάλου, επιφέροντας μια πραγματική επανάσταση στην Ηλεκτροφυσιολογία και τις Νευροεπιστήμες. Νέες εμφυτεύσιμες πολυ-νανοηλεκτροδιακές συσκευές θα μπορούσαν να σχεδιαστούν για την real-time καταγραφή της δυναμικής των συναπτικών μικροδικτύων (synaptic microcircuitry) του εγκεφάλου, καθώς και για τον έλεγχο και την υποκυτταρική απεικόνισή τους με νανοχειριστήρια και νανοσκοπικές κάμερες, όλα ελεγχόμενα εξ' αποστάσεως με τηλεμετρία και 5G/6G/7G/8G ευρυζωνικά δίκτυα, τόσο στα ζώα του εργαστηρίου (πειραματόζωα) όσο και σε ανθρώπους με νευρολογικές και ψυχιατρικές παθήσεις. Τέλος, στις πλατφόρμες αυτές θα μπορούσαν να προσαρμοστούν συστήματα Φωτονικής Τεχνολογίας (όπως η Οπτογενετική) και Υπεραγώγιμης Κβαντικής Τεχνολογίας όπως τα micro/nano-SQUIDs (για την ανάπτυξη της Μαγνητοφυσιολογίας). Ένας Θαυμαστός Νέος Κόσμος του Εγκεφάλου (Brain Brave New World) ξανοίγεται μπροστά μας, στα μέσα του 2025!

EIKONA: H χρήση νανοσυρμάτων (nanowires) ως νανoηλεκτρόδια στην εξέλιξη της τεχνικής Patch-Clamp

Κλωνοποίηση, Αναβίωση Εξαφανισμένων Οργανισμών, Κλιματική Αλλαγή, Υβριδοποίηση και Βελτίωση του Ανθρωπίνου Είδους

Η κλωνοποίηση εξαφανισμένων ειδών και η επιστροφή τους στη φύση ή ακόμα και η δημιουργία υβριδίων ανθρώπου-Νεάντερταλ θα μπορούσε να έχει αρκετές εντυπωσιακές συνέπειες για την Επιστήμη, την Οικολογία και την Ανθρωπότητα. Ως προς την αναβίωση εξαφανισμένων ειδών και την επιστροφή ειδών όπως το μαλλιαρό μαμούθ και ο τίγρης της Τασμανίας (ή αλλιώς θυλακίνου), θα μπορούσε να συμβάλει στην αποκατάσταση οικοσυστημάτων που έχουν διαταραχθεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης (κλιματικής αλλαγής) αλλά και στη μελέτη της ζωικής ποικιλομορφίας του πλανήτη Γη.

Τα μαλλιαρά μαμούθ έχουν προταθεί ως υποψήφια είδη για την αναζωογόνηση των υποαρκτικών και αρκτικών περιοχών, με βάση την υπόθεση ότι η επαναφορά τους θα μπορούσε να συμβάλει στη διαχείριση των οικοσυστημάτων των στέππων. Πιο συγκεκριμένα, η παρουσία μεγάλων φυτοφάγων θηλαστικών, όπως τα μαμούθ, ενδέχεται να μειώσει την υπερβολική ανάπτυξη της δενδρώδους και θαμνώδους βλάστησης, ενισχύοντας την ανακλαστικότητα (albedo) του εδάφους και πιθανώς επιβραδύνοντας την αποθήκευση θερμότητας που συντελεί στην τήξη του μονίμου παγωμένου εδάφους (permafrost). Επιπλέον, οι δραστηριότητες των ζώων αυτών, όπως το γκρέμισμα των δέντρων στα δάση και το εκτεταμένο πατίκωμα του χιονιού κατά την αναζήτηση της τροφής τους, θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατανομή των θρεπτικών ουσιών και να διατηρήσουν οικοσυστήματα πλούσια σε χόρτα, τα οποία απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα (CO₂). Ωστόσο, οι υποθέσεις αυτές παραμένουν υπό διερεύνηση, καθώς απαιτούνται περαιτέρω επιστημονικές μελέτες για να αξιολογηθεί η βιωσιμότητα και η πραγματική συμβολή ενός τέτοιου εγχειρήματος στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σίγουρα πάντως, η επιστροφή τους στη σύγχρονη βιόσφαιρα θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναζωογόνηση της βιοποικιλότητας και της φυσικής ισορροπίας, μειώνοντας την καστροφική επίδραση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Η επαναφορά του τίγρη της Τασμανίας ή θυλακίνου (Thylacinus cynocephalus) θα μπορούσε να ενισχύσει την παγκόσμια βιοποικιλότητα, επανεισάγοντας αυτό το μαρσιποφόρο στο οικοσύστημα ως ένα νέο σημείο αναφοράς για τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και άγριας ζωής. Ως ζώο που συνδυάζει χαρακτηριστικά γνώριμα από τα κυνοειδή και τα αιλουροειδή, ο θυλακίνος θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο επιτυχημένο παράδειγμα επιστημονικής ''αναδημιουργίας'' εξαφανισμένων ειδών, ανοίγοντας τον δρόμο για τη διερεύνηση της εφαρμογής παρόμοιων τεχνικών σε άλλα είδη. Φανταστείτε, ωστόσο, ένα μέλλον όπου οι ίδιες τεχνολογίες που επανέφεραν το θυλακίνο χρησιμοποιούνται για την πειραματική ειδογενετική τροποποίηση του ανθρώπου, δημιουργώντας ενδεχομένως υβρίδια ανθρώπων-μαρσιποφόρων που θα ζουν και θα αλληλεπιδρούν με εμάς. Μια τέτοια προοπτική, αν και καθαρά θεωρητική, εγείρει ερωτήματα για την ηθική και τη φύση της ανθρώπινης εξέλιξης. Αλήθεια, θα μπορούσατε να φανταστείτε ένα υβρίδιο ανθρώπου/μαρσιποφόρου θυλακίνου να εκτρέφεται και να αναπαράγεται για επιστημονικούς σκοπούς σε επιστημονικά εργαστήρια-φάρμες ή ακόμα και να ζει ανάμεσά μας και να αλληλεπιδρά καθημερινά με εμάς ως κατοικίδιο-φίλος, επικοινωνώντας με έναρθρο λόγο;

Ένα κρίσιμο κεφάλαιο στην έρευνα της Ανθρώπινης Φύσης και Ανθρώπινης Ποικιλομορφίας είναι το ζήτημα της επαναφοράς των Νεάντερταλ μέσω δημιουργίας αντιστοίχων υβριδίων. Κάτι τέτοιο, θα χρησίμευε πρωτίστως για μια -παγκόσμιας κλίμακας- Ανθρωπολογική Μελέτη. Η δημιουργία υβριδίων μεταξύ Homo sapiens και Homo neanderthalensis (ή ακόμα και η πλήρης αναβίωση των Νεάντερταλ) θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την εξελικτική ιστορία και πορεία του ανθρώπινου είδους στον πλανήτη Γη. Θα επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν τη γενετική βάση των διαφόρων χαρακτηριστικών μας, όπως οι διαφορές στην ικανότητα σκέψης, η συμπεριφορά, και οι φυσιολογικές προσαρμογές στο περιβάλλον. Ακόμα, ο υβριδισμός αυτός θα μπορούσε να επιταχύνει την Ιατρική πολλά βήματα μπροστά. Η μελέτη της ανθρώπινης υγείας και της φύσης των ασθενειών, καθώς και η μελέτη των διαφορών στην ανάπτυξη του εγκεφάλου ανάμεσα σε έναν σύγχρονο άνθρωπο και έναν Νεάντερνταλ, θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμα δεδομένα για την κατανόηση της ανάπτυξης και εξέλιξης του ανθρωπίνου οργανισμού και του ανθρωπίνου εγκεφάλου. Ειδικά δε, για τα αυτοάνοσα νοσήματα, τις διατροφικές αλλεργίες και την οστεοπόρωση, η έρευνα σε υβρίδια Νεάντερταλ-Homo sapiens θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες ριζικές θεραπείες στον άνθρωπο και την πλήρη απαλλαγή του από τις ασθένειες αυτές. Οι Νεάντερνταλ δεν υπέφεραν από αυτές τις ασθένειες. Και αυτό διότι οι Νεάντερταλ πιθανότατα εμφάνιζαν διαφορετικό φάσμα ασθενειών που διέφεραν αυτές του σύγχρονου ανθρώπου. Ωστόσο, η έλλειψη αποδείξεων για συγκεκριμένες ασθένειες όπως οι καρδιοπάθειες ή η Alzheimer δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν τις είχαν. Αντίθετα, μπορεί να αντικατοπτρίζει τις διαφορές στον τρόπο ζωής, διαφορές ή παραλλαγές στο γενετικό τους υπόβαθρο αλλά και επιστημολογικούς περιορισμούς στα διαθέσιμα δεδομένα που έχουμε σήμερα. Επίσης, οι διαφορές ανάμεσα στη δομή, το μέγεθος, τη λειτουργία και την ανάπτυξη του εγκεφάλου ανάμεσα στα δυο είδη (Νεάντερνταλ και σύγχρονου ανθρώπου/Homo sapiens), είναι κάτι αρκετά πολύτιμο και άκρως άξιο διερεύνησης. Συνεπώς, ο συνδυασμός ανθρωπίνων και Νεάντερταλ γονιδίων θα μπορούσε να ανοίξει νέες δυνατότητες για τη εξιχνίαση των ακριβών μηχανισμών διαφόρων ασθενειών και για τη θεραπεία τους, οδηγώντας εν τέλει, στη βελτίωση του ανθρωπίνου είδους μέσω της Γενετικής/Γενωμικής Μηχανικής και της μελλοντικής Εμβρυομηχανικής.

Ασφαλώς, η επαναφορά των Νεάντερταλ ή άλλων εξαφανισμένων ζωικών ειδών σε ένα σύγχρονο περιβάλλον είναι γεμάτη ηθικές προκλήσεις. Ποιες θα είναι οι συνέπειες για την κοινωνία και για τα ίδια τα είδη αυτά; Θα έπρεπε να έχουμε το δικαίωμα να αναστήσουμε ένα είδος που έχει εξαφανιστεί; Αυτά είναι ερωτήματα που απαιτούν σοβαρές συζητήσεις σε κοινωνικό και ηθικό επίπεδο. Δεδομένου ασφαλώς ότι, οι Αναπαραγωγικές Τεχνολογίες όπως η Κλωνοποίηση με σκοπό την αναβίωση των εξαφανισμένων ειδών, βρίσκονται ακόμα σε αρχικό στάδιο και αντιμετωπίζουν σοβαρά τεχνικά ζητήματα και επιπτώσεις, όπως η μείωση της γενετικής ποικιλομορφίας και τα σοβαρά προβλήματα υγείας και το υψηλό επίπεδο μη-βιωσιμότητας και θνησιμότητας που συχνά παρουσιάζουν τα κλωνοποιημένα ζώα. Ακόμα κι αν ξεπεραστούν πολλά τεχνικά εμπόδια στην κλωνοποίηση και την υβριδοποίηση/χιμαιροποίηση, δημιουργούνται νέα προβλήματα εκτεταμένης βιωσιμότητας των αναβιούμενων αυτών οργανισμών και των νεοφανών υβριδίων στο σύγχρονο περιβάλλον του πλανήτη: Ένας κλωνοποιημένος πληθυσμός τέτοιων ειδών χρειάζεται την ικανότητα για αναπαραγωγή και προσαρμογή στο σύγχρονο γήινο περιβάλλον. Ωστόσο οι ικανότητες αυτές στους κλωνοποιημένους πληθυσμούς, παραμένουν ακόμα αβέβαιες. Θα είναι όντως βιώσιμοι και προσαρμόσιμοι τέτοιοι οργανισμοί στο περιβάλλον αυτό του πλανήτη μας ή πρόκειται να πεθάνουν εντός λίγων μηνών ή και ακόμα κι εντός ολίγων εβδομάδων;

Συνολικά, η αναβίωση εξαφανισμένων ειδών όπως το μαμούθ και ο θυλακίνος και η δημιουργία υβριδίων Homo sapiens-Homo neanderthalensis αποτελούν συναρπαστικές προοπτικές. Όμως απαιτούν προσεκτική προσέγγιση και εις βάθος επιστημονική έρευνα για να διασφαλιστεί ότι οι συνέπειες, τόσο σε επίπεδο οικολογικό όσο και ανθρώπινο-κοινωνικό, θα είναι θετικές και ευεργετικές.

Το εγχείρημα της εκούσιας αλλαγής της ανθρώπινης φύσης από τον ίδιο τον άνθρωπο

Μπορεί η πολιτισμική εξέλιξη των ανώτερων ηθικών αξιών να βρει από μόνη της μια κατεύθυνση και ορμή ώστε να αντικαταστήσει πλήρως τη γενετική εξέλιξη; Κατά τη γνώμη μου, νομίζω πως όχι. Διότι τα γονίδια χαλιναγωγούν την κουλτούρα. Το λουρί των γονιδίων είναι πολύ μακρύ, αλλά οι αξίες, αναπόφευκτα, θα περιοριστούν ανάλογα με τα αποτελέσματά τους στην ανθρώπινη γονιδιακή δεξαμενή. Ο εγκέφαλος είναι προϊόν της εξέλιξης. Η ανθρώπινη συμπεριφορά, όπως και οι βαθύτερες ικανότητες για συναισθηματική απόκριση που την οδηγούν και την κατευθύνουν, ειναι η παρακαμπτήριος τεχνική με την οποία το ανθρώπινο γονιδιακό υλικό διετηρήθη και θα διατηρηθεί άθικτο. Οι ηθικές αξίες δεν έχουν καμία άλλη έσχατη αποδεικτική λειτουργία.

Καθώς αυξάνεται η γνώση μας για την ανθρώπινη φύση, θα αρχίσουμε να επιλέγουμε ένα αξιακό σύστημα διαμορφωμένο σε μια πιο αντικειμενική βάση. Ο νους του ανθρώπου θα ευθυγραμμιστεί τελικά με τα συναισθήματά του και το σύνολο των εξελικτικών του μονοπατιών θα στενέψει περισσότερο. Ας πάρουμε ως παραδείγματα δυο ακραίες και αντίθετες τάσεις: Στη σημερινή εποχή, είμεθα βέβαιοι ότι, ο κόσμος του απόλυτα Κοινωνικού Δαρβινιστή William G. Summer και αυτός του Αναρχικού Mikhail Bakunin, είναι δυο βιολογικά αδύνατοι κόσμοι.

Καθώς οι Κοινωνικές Επιστήμες ωριμάζουν σε προβλεπτικούς κλάδους, τα επιτρεπτά εξελικτικά μονοπάτια όχι μόνο θα ελαττωθούν αλλά και οι απόγονοί του ανθρώπου θα μπορέσουν μέσω αυτών των μονοπατιών να κοιτάξουν πολύ μακρύτερα στο μέλλον. Τότε η ανθρωπότητα θα είναι πλέον έτοιμη να αποδεχτεί το νέο επόμενο άλμα για την εξέλιξή της. Το ανθρώπινο είδος θα μπορεί να αλλάξει την ίδια του τη φύση.

Όμως, ποιο μονοπάτι αλλαγών θα επιλέξει; Τι νέα διλήμματα θα εισαχθούν σε αυτή τη νέα επερχόμενη πραγματικότητα;

Το Αρχέτυπο του Μαθητευόμενου Μάγου

Ο μύθος του Mαθητευόμενου Mάγου, δεν είναι ακριβώς μύθος, αλλά ένα Υπερβατικό Αρχέτυπο. Ένα ιδανικό που αξίζει να εκφραστεί μέσω της Επιστημολογίας όπως η Ρηξικέλευθη Καινοτομία, μέσω της Συμφωνικής Μουσικής όπως παρουσιάζεται στο γνωστό σκέρτσο του Συνθέτη Paul Abraham Dukas αλλά και μέσω Φαντασμαγορίας, όπως το ''Fantasia'' του Walt Disney (τότε το 1940, στο Broadway της Νέας Υόρκης έγινε τεράστια πρεμιέρα). Στη Λογοτεχνία, εμφανίστηκε μέσω του ομώνυμου ποιήματος του Johann Wolfgang von Goethe (Der Zauberlehrling), αλλά οι ρίζες του, ανάγονται στην αρχαιότητα, στην εποχή του Λουκιανού του Σαμοσατέως (γεννημένος το 125 μ.Κ.Ε), στο έργο του ''Φιλοψευδής ἢ Ἀπιστῶν''.

Διαβάζοντας τόσο την ιστορία του Λουκιανού όσο και το ποιήμα του Goethe και ακούγοντας το σκέρτσο του Dukas αλλά και βλέποντας την ταινία του Disney, οι συνειρμοί που μας έρχονται στο νου προέρχονται επίσης από άλλους -παρομοίους- μύθους, όπως αυτός του Βασιλιά της Φρυγίας Μίδα, του Αλχημιστή Faust (επίσης του Goethe), αλλά και από το περιεχόμενο του έργου "The Man who could work miracles", του Herbert George Wells. Το Υπερβατικό Αρχέτυπο αυτό, αναδύεται σαν fractal μέσα στο χρόνο, θυμίζοντας την τριάδα των μαγικών λέξεων του Αιγυπτίου Μάγου, του Παγκράτη, ο οποίος έδινε πνοή ζωής σε άψυχα αντικείμενα, όπως σκούπες, ξύλινα κοντάρια και γουδοχέρια. Τρεις λέξεις-ξόρκια, τρεις διεργασίες της ανθρώπινης νόησης και της δημιουργικότητας που εκφράζονται μέσω του Νου, της Έμπνευσης και της Ηδονής. Έτσι και στο νου του δημιουργικού Επιστήμονα, η κατασκευή ζωής, νόησης και πραγματικότητας, καθίστασται Ηδονή.

Η Δημιουργική Ηδονή καταλαμβάνει τον άνθρωπο, ενώ στο φόντο δεσπόζει η Αλήθεια. Αλλά ποια Αλήθεια; Αυτή του Μάγου Παγκράτη ή αυτή του Μαθητή του, του Ευκράτη (δηλαδή του Μαθητευόμενου Μάγου); Σίγουρα εδώ, θα χρειαστούμε έναν Faust να μας απαντήσει, αφού πρώτα έχει παραδειγματιστεί, a posteriori, από την πρωταρχική του απερισκεψία. Εξάλλου, υπαρξιακός στόχος του ανθρώπινου όντος είναι να καταστεί Παγκράτης (Παν + Κράτος = Παντοδυναμία). Ξεκινώντας από Ευκράτης, τα λάθη είναι αναπόφευκτα και αναπόσπαστα μέρη του Δρώμενου και από εκεί και πέρα, ξεκινά η Διαλεκτική ανάμεσα στην Ευδαιμονία και το Αναπόφευκτο.

Ηθικές και Ιδεολογικές Προεκτάσεις

Για να αντιληφθεί κανείς τη σπουδαιότητα της βιολογικής ενότητας του ανθρωπίνου είδους, αρκεί να φανταστεί πόσο τραγικά θα ήταν τα πράγματα για τον άνθρωπο εάν είχαν επιβιώσει μέχρι σήμερα οι Αυστραλοπίθηκοι, με κλίμακα διανοητικής ανάπτυξης που θα εκυμαίνετο ανάμεσα στο χιμπατζή και στον άνθρωπο. Οι Αυστραλοπίθηκοι, διαχωρισμένοι γενετικά για πάντα από τα δυο είδη, θα εξηλίσσοντο πίσω από τον άνθρωπο, τόσο στη γλώσσα όσο και στη λογική σκέψη. Ποιο θα ήταν το καθήκον των ανθρώπων απέναντι σ'αυτούς;Εάν υφίστατο η παραπάνω κατάσταση, ποια θα ήταν η στάση των Θεολόγων, των Θρησκευτικών Ταγών και των Μαρξιστών; Οι δυο πρώτοι πιθανώς να μην μπορούσαν να την ερμηνεύσουν και οι Μαρξιστές σίγουρα θα έβλεπαν τους Αυστραλοπιθήκους ως την έσχατη μορφή μιας καταπιεσμένης κοινωνικής τάξης. Ο άνθρωπος πιθανώς θα χώριζε τον κόσμο και θα κατηύθυνε τη διανοητική εξέλιξη των Αυστραλοπιθήκων προς το ανθρώπινο επίπεδο, εγκαθιδρύοντας τοιουτοτρόπως, μια κυριαρχία δυο ειδών, βασισμένη σε μία συμφωνία για πνευματική και τεχνολογική ισοτιμία. Μήπως όμως στην παραπάνω κατάσταση, ο άνθρωπος θεωρούσε αδύνατη την περαιτέρω εξέλιξη των Αυστραλοπιθήκων;

Ας φανταστούμε όμως και το δυσκολότερο σενάριο: Τη δύσκολη θέση στην οποία θα είχε περιέλθει ο άνθρωπος εάν, παράλληλα με αυτόν, είχε επιβιώσει ένα διανοητικά ανώτερο είδος, ας πούμε ένας Homo superbus (Άνθρωπος ο ανώτερος)*, ο οποίος θα θεωρούσε το κατώτερο αδελφό του είδος, τον Homo sapiens, ως το μείζον ηθικό του πρόβλημα.

*Ο Homo superbus είναι στην ουσία ο στόχος του Διανθρωπισμού τον οποίο προσπαθεί να εκπληρώσει με τη χρήση των Αναδυόμενων-Συγκλινουσών Τεχνολογιών.

Διανθρωπισμός, Μετανθρωπισμός και Μισανθρωπικός Ελιτισμός: Μια σχέση αλληλεπίδρασης

Η σχέση μεταξύ Διανθρωπισμού, Μετανθρωπισμού και Μισανθρωπικού Ελιτισμού αποτελεί ένα ενδιαφέρον και πολυσύνθετο ζήτημα που εγείρει ηθικές, κοινωνικές και φιλοσοφικές ανησυχίες. Ως γνωστόν, ο Διανθρωπισμός (Transhumanism) είναι το πνευματικό κίνημα που υποστηρίζει τη χρήση της Επιστήμης και των Συγκλινουσών-Αναδυόμενων Τεχνολογιών με σκοπό την υπέρβαση των φυσικών ορίων του ανθρώπου, όπως η γήρανση, οι κάθε λογής ασθένειες, καθώς και οι γνωστικοί περιορισμοί. Ο Μετανθρωπισμός (Posthumanism) συνιστά περισσότερο μια φιλοσοφική προσέγγιση η οποία διερευνά την ιδέα μιας μελλοντικής κατάστασης ύπαρξης, στην οποία ο άνθρωπος έχει αλλάξει σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ''άνθρωπος'' με την παραδοσιακή έννοια του όρου και του περιεχομένου. Στο σημείο αυτό, εισέρχεται ο Μισανθρωπικός Ελιτισμός (Misanthropic Elitism): Ο Μισανθρωπικός Ελιτισμός αναφέρεται σε μια στάση που υποτιμά το ευρύτερο ανθρώπινο γένος, εκφράζοντας ακραία κριτική και συχνά απαξίωση για την ανθρώπινη φύση και κοινωνία. Μερικοί διανοούμενοι που υποστηρίζουν την άποψη αυτή, θεωρούν ότι η ανθρωπότητα συνολικά είναι εγγενώς ελαττωματική, ηθικά κατώτερη και γνωσιολογικά αδαής. Προσωπικά, θεωρώ ότι, οι συγκεκριμένοι διανοούμενοι έχουν πράγματι δίκαιο. Ωστόσο, στην ελαττωματική ανθρωπότητα αυτή, υπάρχουν οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον σωστό, γενικό αυτόν κανόνα.

Η σύνδεση του Διανθρωπισμού/Μετανθρωπισμού με τον Μισανθρωπικό Ελιτισμό συνιστά ένα ολόκληρο μανιφέστο τόσο του παρόντος όσο φυσικά και του μέλλοντος, ιδιαίτερα όσον αφορά την αντιμετώπιση των ανθρώπων που αντιστέκονται στην τεχνολογική πρόοδο ή διάκεινται αρνητικά και βιοσωβινιστικά στο εγχείρημα της επιδίωξης του "τέλειου ανθρώπου" ή Μετανθρώπου. Συνεπώς, υπάρχουν ορισμένα επιχειρήματα που θα μπορούσαν να συνδέσουν τον Διανθρωπισμό και τον Μετανθρωπισμό με μια μορφή Μισανθρωπικού Ελιτισμού. Το κυριότερο επιχείρημα είναι ότι, αρωγός του Μισανθρωπικού Ελιτισμού είναι ο Τεχνολογικός Ελιτισμός. Ο Διανθρωπισμός στηρίζεται σε τεχνολογικές λύσεις που δεν είναι προσιτές σε όλους τους ανθρώπους λόγω φυσικών, πολιτισμικών και κατ'επέκταση, κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό ενδέχεται να δημιουργήσει μια νέα ελίτ ενισχυμένων και βελτιωμένων ανθρώπων (κατ'ουσίαν Μετανθρώπων), αφήνοντας πίσω όσους δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες και καινοτομίες. Ωστόσο, θα πρέπει να σκεφτούμε ότι, η ίδια η φύση δεν είναι σύμμαχος του ανθρώπινου φαντασιακού δημιουργήματος που καλείται ως ''ισότητα'' και το ίδιο ισχύει για τον επιστημονικό και τεχνολογικό αγώνα του ανθρώπου για την κατάκτηση της ανθρώπινης βελτίωσης και ενίσχυσης με σκοπό την εξέλιξη του ανθρώπου σε ένα νέο Μετανθρώπινο Είδος. Ο αγώνας αυτός δεν στηρίζεται σε αρχές ισότητας διότι η ισότητα δεν αποτελεί κάτι το υπαρκτό σε οντολογικό επίπεδο.

Από την άλλη, υπάρχει και η λεγόμενη ''παρεξήγηση της εκφοράς''. Κάτι που σημαίνει ότι, αρκετοί Διανθρωπιστές θεωρώντας ότι, η τρέχουσα ανθρώπινη κατάσταση είναι πεπερασμένη και ελαττωματική, και επομένως κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί, χαρακτηρίζονται αυτόματα ως Μισανθρωπιστές λόγω του ότι, η παραπάνω θεώρησή τους συνδέεται -εσφαλμένα- από την κοινή γνώμη ως μια περιφρονητική στάση προς την ανθρωπότητα, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Στο σημείο αυτό, αναδύονται πολλοί επικριτές του Διανθρωπισμού που τον κατηγορούν ότι προωθεί έναν νέο τύπο κοινωνικής διάκρισης, κατά τον οποίο οι Μετάνθρωποι ενδέχεται να αποκτήσουν προνομιακή θέση, δημιουργώντας μια νέα Ελίτ. Αυτή η κατάσταση μπορεί να ερμηνευτεί ως τον προπομπό μιας μορφής Μισανθρωπισμού, κατά τον οποίο η πλειονότητα των ανθρώπων θεωρείται ανίκανη ή μη άξια να εξελιχθεί. Προσωπικά, ως Διανθρωπιστής, αντιμετωπίζω τον άνθρωπο και την ανθρώπινη φύση ως κάτι το ''περαστικό/παροδικό'' το οποίο επιδέχεται τόσο βελτιώσεως όσο και αντικαταστάσεως. Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν ότι η προσέγγισή μου αυτή, ενδέχεται να αποτελεί μια μορφή "μισανθρωπικής" στάσης, καθώς παραβλέπει την αξία της ανθρώπινης φύσης όπως είναι σήμερα. Φυσικά, η ανθρώπινη φύση μέσα από το πρίσμα των εξαιρέσεων αυτής, είναι το μόνο πράγμα που έχει σημασία και όχι η ''ανθρώπινη φύση'' της πλειονότητας των ανθρώπων (των οποίων η χρησιμότητα είναι κάπως αμφιλεγόμενη έαν δεν υπηρετούν τις ανθρώπινες εξαιρέσεις).

Τέλος, με βάση όλα τα παραπάνω, προκύπτουν προβλήματα ηθικής φύσης. Η δυνατότητα ανάπτυξης ενός "ανώτερου" ανθρώπου (Μετανθρώπου) μέσω των Συγκλινουσών Τεχνολογιών, όπως η Γενετική Τροποποίηση, η Τεχνητή Νοημοσύνη και η ενίσχυση της Διάνοιας, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ηθικοπρακτικά προβλήματα. Οι επικριτές του Διανθρωπισμού υποστηρίζουν ότι, αυτή η διανθρωπιστική προσέγγιση των πραγμάτων στο μέλλον, μπορεί να ενισχύσει ανισότητες, προκαλώντας τη δημιουργία μιας νέου είδους Ελίτ και την περιθωριοποίηση των μη- βελτιωμένων ανθρώπων. Ωστόσο, θα πρέπει να σκεφτούμε ότι και η ίδια η φύση το κάνει αυτό. Η τροποποίηση της φύσης θα ενέχει ένα βαθμό τροποποίησης της συλλογικής ανθρώπινης νοοτροπίας ώστε να μην συμβαίνει αυτό. Ωστε δηλαδή να μην συμβεί αυτού του είδους η ''φυλογενετική'' περιθωροποίηση. Και με τη σειρά της, η τροποποίηση της συλλογικής ανθρώπινης νοοτροπίας αυτής, θα ενέχει πάντα τον μονόδρομο της υιοθέτησης του Ελιτιστικού Μισανθρωπισμού από τη μεριά των ανθρώπων που θα υιοθετήσουν τον Διανθρωπισμό. Συνεπώς, αν και ο Ελιτιστικός Μισανθρωπισμός είναι το διαβατήριο για την εξέλιξη και την πρόοδο του ανθρώπου, ωστόσο όλο αυτό δεν είναι ευρέως κατανοητό από τους πολλούς (από την πλειοψηφούσα μάζα των ανθρώπων), λόγω του ότι η ίδια η φύση (και κατ'επέκταση η κοινωνία) δεν έχει προικίσει όλους τους ανθρώπους ισοτίμως για τη σύλληψη μιας τέτοιας προσέγγισης. Βλέπουμε λοιπόν ότι η φύση λειτουργεί με εγγενείς ανισότητες. Είναι χάσιμο χρόνου λοιπόν για τον άνθρωπο να συνεχίζει να προωθεί την Ισότητα των Οντοτήτων εις βάρος της... Διάκρισης των Ποιοτήτων, η οποία, στην τελική, έχει και τη μεγαλύτερη πρακτική σημασία για το ίδιο το μέλλον της Ανθρωπότητας και για το ίδιο το μέλλον του Πλανήτη.

ΕΙΚΟΝΑ: Θα μπορούσε ο Διανθρωπισμός και ο Ελιτισμός να συνδυαστούν, να συγχωνευτούν και να αποτελέσουν ένα κυρίαρχο μοντέλο Παγκόσμιας Διακυβέρνησης στον πλανήτη, μελλοντικά;

Επιστημολογικές Προεκτάσεις και Ερωτήματα

Όλες οι παλαιές μυθολογίες αποτελούσαν μια προσπάθεια ερμηνείας της πραγματικότητας υπό ένα προ-επιστημονικό πρωτόγονο πέπλο αντίληψης. Τα Ιερατεία των εποχών αυτών επιδίδοντο στην απόπειρα οικοδόμησης μιας Prisca Sapientia (Πρωτόγονης Σοφίας), που η έλευσή της θα σήμαινε και το τέλος των ανθρώπινων προβλημάτων των θνητών ή ο σφετερισμός των αποτελεσμάτων της γνώσης αυτής για κάποιους λίγους και "εκλεκτούς".

Αργότερα, κατά το Διαφωτισμό, η απόπειρα αυτή μετετράπη σε Φυσική Φιλοσοφία που ανεδείχθη μέσω των Ερμητικών Αλχημιστών, εξοβελίζοντας την αχρεία και δογματική θρησκευτική πίστη. Με τη δημιουργία Κολλεγίων Φυσικών Φιλοσόφων το 17ο αιώνα, η Φυσική Φιλοσοφία πήρε τη μορφή της Πρωτο-Επιστημης, μιας αμόλυντης Prisca Sapientia, που μέσω της εμπειρίας, της παρατήρησης, του πειραματος και της μέτρησης, προσπαθούσε να ερμηνεύσει αντικειμενικά τη φύση και να την εξουσιάσει.Τότε ήταν που αναδείχθηκαν μορφές όπως ο John Dee, ο Francis Bacon και ο Νεύτωνας. Αν και είχε προηγηθεί, το 15ο αιώνα ο Κληρικός Roger Bacon που εισήγαγε την εμπειρική πειραματική μέθοδο, όμως κυνηγήθηκε διότι κανείς δεν ήταν έτοιμος από τους αδαείς "διανοούμενους" της τότε εποχής να δεκτεί μια τέτοια νοοτροπία έρευνας της φύσης.

Ο Νεύτωνας, υπήρξε ο τελευταίος Αλχημιστής και ο κύριος θανάσιμος εκτελεστής της Αλχημείας (αν και ο ίδιος δεν το ήθελε, προσωπικά). Συνεπώς, το απόλυτο πρότυπο του σύγχρονου Επιστήμονα το συνιστούσε ο Φυσικός Φιλόσοφος Έρασμος Δαρβίνος, δηλαδή ο παππούς του Καρόλου Δαρβίνου. Ήταν ο πρώτος διανοούμενος που καταπιάστηκε εμπειρικά και πειραματικά με τους μηχανισμούς της ζωής, ανοίγοντας ένα νέο τεράστιο κεφάλαιο στην έρευνα της φύσης. Όμως και πάλι, η Prisca Sapientia βρίσκεται εδώ για να υπενθυμίσει στην ανθρωπότητα ότι κάτι λείπει από τη σύγχρονη Επιστημολογία: Η Prisca Sapientia, εν έτει 2025, είναι ακόμα πολλή σκληρή για να πεθάνει....! Ποιο νέο Επιστημολογικό Παράδειγμα θα την ''θανατώσει'' μια για πάντα, κατά τα προσεχή χρόνια που έρχονται; Σίγουρα ένα τέτοιο νέο μελλοντικό Επιστημολογικό Παράδειγμα θα επέλθει από την πρόοδο των Αναδυόμενων-Συγκλινουσών Τεχνολογιών.

O ''Οδικός Χάρτης'' (Roadmap) επίτευξης της αθανασίας, σύμφωνα με το Human Physical Immortality Roadmap, του Alexey Turchin. Μια σύνοψη σε μορφή posters των διαθέσιμων θεωρητικών concepts των Αναδυόμενων Συγκλινουσών Τεχνολογιών (Emerging Converging Technologies)

Δείτε τις ακόλουθες 7 εικόνες:

Επίλογος

Ο Einstein έλεγε ''αν θέλετε να γίνετε αληθινός Επιστήμονας, τότε θα χρειαστεί να σκέφτεστε τουλάχιστον μισή ώρα την ημέρα με τον αντίθετο ακριβώς τρόπο από εκείνον που σκέπτονται οι συνάδελφοί σας''. Ωστόσο, η ακαδημαϊκή κοινότητα πολύ συχνά εμμένει σε έναν μονολιθικό κομφορμισμό όπου έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο να μην καταφέρνει να σκεφτεί με τον αντίθετο ακριβώς τρόπο αλλά μάλιστα να περιφρονεί και να καταδικάζει όποιον αποτολμά να κάνει κάτι τέτοιο όπως αυτό που προτείνει ο Einstein. Η ακαδημαϊκή κοινότητα, αρκετές φορές, κρίνει εσφαλμένα! Συνεπώς, έκανε λάθος ο Αρχιμήδης όταν λογόκρινε την κοπερνίκεια υπόθεση του Αρίσταρχου του Σάμιου, και έκανε επίσης λάθος η επιστημονική κοινότητα όταν, 2000 χρόνια αργότερα, μουρμούριζε με κακεντρέχεια ότι ο Dr. Peyton Rous, ο άνθρωπος που ανακάλυψε τους καρκινογόνους ιούς, είχε ''κάλο στον εγκέφαλο''! Ο Marconi κατάφερε να σχεδιάσει τις υπερατλαντικές του μεταδόσεις ακριβώς διότι δεν ήξερε τους νόμους διάδοσης ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, κι αυτό παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις του Poincaré, ο οποίος τους νόμους αυτούς τους έπαιζε στα δάχτυλα.

Πράγματι, πολλές ανακαλύψεις απαιτούν πάνω απ'όλα τόλμη, δημιουργικότητα και ανοικτό μυαλό, ποιότητες τις οποίες διαθέτουν όχι μόνο οι αυθεντικοί και αντικομφορμιστές επιστήμονες, αλλά και τα ''ημικατηρτισμένα outsiders'' που έχουν το θάρρος να πηγαίνουν ενάντια στο ρεύμα και να σκέφονται ότι ακριβώς οι άλλοι θεωρούν ως αδύνατο. Εξάλλου, κύρια συνιστώσα της υψηλής ευφυΐας και αντίληψης είναι το να προηγείσαι έστω και κατά μία ημέρα από την εποχή σου.

Συγγραφέας του παρόντος άρθρου: Γιώργος Φανούριος Πουλόπουλος

TranshumanisT.gr

Βασικά χαρακτηριστικά:

Παραδείγματα Αναδυόμενων-Συγκλινουσών Τεχνολογιών:

Recent Posts

Comments